باشگاه خبرنگاران جوان؛ رضوان پاک منش - استان لرستان به‌عنوان یکی از استان‌های غربی کشور که از ظرفیت‌های طبیعی، تاریخی و فرهنگی گسترده‌ای برخوردار است، در سال‌های اخیر با موجی از مهاجرت جوانان خود مواجه بوده است؛ مهاجرتی که نه تنها ساختار جمعیتی این منطقه را تحت تأثیر قرار داده بلکه توسعه اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی آن را نیز با چالش‌هایی مواجه کرده است.

لرستان به‌عنوان مهاجرفرست‌ترین استان کشور شناخته می‌شود؛ نرخ خالص مهاجرت سالانه آن حدود ۱۲ درصد جمعیت است. استان حدود ۲.۲٪ جمعیت کشور را دارد و سالانه حدود ۱۳ هزار نفر از استان مهاجرت می‌کنند.

وقتی خانه دیگر امید نمی‌دهد...

سپهوند نماینده مردم خرم‌آباد و چگنی اظهار داشت: لرستان در سال‌های اخیر روند مهاجرت معکوس نیز داشته، اما برای تثبیت آن باید زیرساخت‌های اقتصادی و فرصت‌های شغلی پایدار ایجاد شود.

سپهوند بیان کرد: سرمایه‌گذاری در بخش‌هایی مانند کشاورزی، گردشگری و صنایع تبدیلی را از ابزار‌های کلیدی کاهش مهاجرت برمی‌شمرد.

وی افزود: همچنین بر نقش رسانه‌های مستقل در افزایش مطالبه‌گری و شفافیت اشاره دارد و آنها را به‌عنوان پلی بین مردم و مسئولان در روند توسعه تلقی می‌کند.

مهاجرت سالانه ۱۳ هزار نفر از لرستان 

لرستان استانی است با منابع طبیعی غنی، تاریخچه‌ای طولانی، و فرهنگی پویا. اما علی‌رغم این ظرفیت‌ها، در شاخص‌های توسعه، اشتغال و سرمایه‌گذاری، در مقایسه با بسیاری از دیگر استان‌ها در وضعیت مطلوبی قرار ندارد. 

 سالانه ۱۳ هزار نفر از استان مهاجرت می‌کنند، که بخش عمده آن نخبگان و فارغ‌التحصیلان دانشگاهی هستند که به‌سبب نبود شغل به شهر‌های صنعتی و کشور‌های خلیج فارس می‌روند.

نرخ بیکاری بالا، نبود زیرساخت‌های کافی برای توسعه صنعتی و خدماتی، و ضعف در جذب سرمایه، زمینه را برای مهاجرت بخش بزرگی از نیروی انسانی، به‌ویژه جوانان فراهم کرده است.

چرا لرستان خانه جوانانش نیست؟

یکی از مهم‌ترین دلایل مهاجرت جوانان از لرستان، نبود فرصت‌های شغلی متناسب با تحصیلات و مهارت‌های آنهاست. بسیاری از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی در این استان پس از اتمام تحصیلات با بن‌بست شغلی مواجه می‌شوند و ناگزیر برای یافتن فرصت‌های بهتر به کلان‌شهر‌هایی مانند تهران، اصفهان یا شیراز مهاجرت می‌کنند.

لرستان در حوزه صنعتی توسعه نیافته است. علی‌رغم اینکه مناطقی مانند بروجرد، دورود و خرم‌آباد دارای برخی از زیرساخت‌ها و کارخانجات هستند، اما این ظرفیت‌ها برای پاسخ به نیاز روزافزون نیروی کار جوان کافی نیست.

 نبود برنامه‌ریزی منسجم برای توسعه صنایع بومی، کشاورزی مکانیزه، و صنایع تبدیلی باعث کاهش امید به آینده در میان جوانان شده است.

جوانان نه تنها به دنبال شغل، بلکه به دنبال فضای فرهنگی، اجتماعی و هنری هستند که بتوانند در آن رشد کنند. کمبود مراکز فرهنگی، کتابخانه‌ها، فضا‌های هنری و تفریحی باعث شده است که جوانان احساس انزوا کرده و برای رسیدن به زندگی اجتماعی فعال‌تر، مهاجرت را انتخاب کنند.

تمرکز امکانات، سرمایه‌گذاری‌ها، و منابع در پایتخت و چند شهر بزرگ دیگر، موجب شده است که استان‌هایی مانند لرستان سهم اندکی از منابع ملی داشته باشند. این عدم تعادل ساختاری، یکی از دلایل اصلی احساس نادیده‌انگاشته‌شدن در میان جوانان لرستانی و در نتیجه مهاجرت آنهاست.

نسل جدید به‌دلیل آشنایی بیشتر با دنیای دیجیتال، ارتباط با دیگر نقاط جهان از طریق اینترنت، و دسترسی به الگو‌های زندگی مدرن، انتظارات متفاوتی از زندگی دارد. این تفاوت نگرش باعث شده است که جوانان به دنبال فضایی بازتر، آزادتر و مدرن‌تر باشند که گمان می‌کنند در لرستان آن را نمی‌یابند.

مهاجرت جوانان از لرستان؛ زنگ خطر توسعه‌نیافتگی

مهاجرت جوانان منجر به خروج بخش بزرگی از نیروی کار تحصیل‌کرده و متخصص از استان می‌شود. این امر ظرفیت توسعه را در آینده به شدت محدود می‌کند و منجر به وابستگی بیشتر به منابع بیرونی خواهد شد.

با مهاجرت جوانان، جمعیت استان به‌سمت پیری حرکت می‌کند. این تغییر در ساختار جمعیتی در بلندمدت می‌تواند آثار اقتصادی و اجتماعی نامطلوبی به‌دنبال داشته باشد.

کاهش حضور جوانان در فضا‌های فرهنگی و اجتماعی استان، به مرور باعث کم‌رنگ شدن آیین‌ها، زبان، موسیقی و سنت‌های محلی خواهد شد. مهاجرت می‌تواند پیوند جوانان با ریشه‌های فرهنگی خود را نیز سست کند.

مهاجرت جوانان از لرستان، صرفاً یک پدیده جمعیتی نیست، بلکه آینه‌ای از مشکلات ساختاری، اقتصادی و فرهنگی است که این استان با آن روبه‌روست. برای مهار این روند، نیاز به نگاهی چندبعدی و برنامه‌ریزی جامع است که نه تنها به نیاز‌های اقتصادی، بلکه به آرمان‌ها و خواسته‌های نسلی جدید پاسخ دهد.

 توسعه لرستان بدون حضور و مشارکت جوانان ممکن نیست، و بازگرداندن امید به این نسل، نخستین گام در مسیر احیای اجتماعی و اقتصادی استان خواهد بود.