باشگاه خبرنگاران جوان؛ رضوان پاک منش - کاهش نرخ باروری، مهاجرت جوانان به شهر‌های بزرگ و خارج از استان، و بهبود نسبی شاخص‌های بهداشت و درمان باعث افزایش امید به زندگی شده و این عوامل در کنار هم سهم سالمندان را در ساختار جمعیت لرستان بالا برده‌اند.

بر پایه‌ی سرشماری‌های اخیر، نرخ باروری در لرستان همانند میانگین کشوری به زیر سطح جانشینی (حدود ۲/۱ فرزند برای هر زن) رسیده است. در مقابل، به دلیل نبود فرصت‌های شغلی پایدار، بسیاری از جوانان تحصیل‌کرده به استان‌های دیگر مهاجرت کرده‌اند.

 این دو روند، در کنار هم، منجر به کاهش جمعیت جوان و افزایش نسبت سالمندان در لرستان شده است. به‌ویژه در روستا‌ها و شهر‌های کوچک استان، پدیده‌ی «خالی شدن از جوانان» کاملاً مشهود است.

پیامد‌های پیری جمعیت

دکتر مریم کوشکی  معاون دانشگاه علوم پزشکی لرستان گفت: کاهش نیروی کار جوان و فعال به معنی کاهش توان تولیدی و کارآفرینی استان است. از طرف دیگر، هزینه‌های تأمین اجتماعی، مستمری‌ها و خدمات درمانی سالمندان افزایش می‌یابد.

کوشکی افزود: با افزایش جمعیت سالمند، ساختار خانواده‌ها تغییر می‌کند. بسیاری از خانواده‌ها با پدیده‌ی «سالمند تنها» مواجه خواهند شد، به‌ویژه در مناطقی که جوانان مهاجرت کرده‌اند.

وی بیان کرد: در فرهنگ عشیره‌ای و خانوادگی لرستان، احترام به سالمند جایگاه ویژه‌ای دارد. با این حال، کمبود امکانات حمایتی می‌تواند فشار روانی و اجتماعی بر خانواده‌ها وارد کند.

 معاون دانشگاه علوم پزشکی لرستان اظهار کرد: نیاز به گسترش مراکز مراقبتی، درمانگاه‌های تخصصی سالمندان و فضا‌های شهری متناسب با افراد کم‌تحرک بیش از پیش احساس می‌شود.

فرصت‌های ناشی از سالمندی

هرچند پیری جمعیت اغلب به عنوان یک بحران مطرح می‌شود، اما می‌توان آن را به فرصت هم تبدیل کرد. سالمندان لرستان به دلیل تجربه‌های گسترده در حوزه‌ی کشاورزی سنتی، صنایع‌دستی، موسیقی و فرهنگ محلی می‌توانند نقش مهمی در انتقال میراث فرهنگی و مهارت‌ها به نسل‌های جوان ایفا کنند.

پیری جمعیت در لرستان واقعیتی انکارناپذیر است. این پدیده اگر بدون برنامه‌ریزی رها شود، می‌تواند چالش‌های اقتصادی و اجتماعی جدی برای استان به وجود آورد. اما در صورت اتخاذ سیاست‌های هوشمندانه، می‌توان هم از تجربه‌های نسل سالمند بهره گرفت و هم با حمایت از جوانان، تعادل جمعیتی را حفظ کرد. آینده‌ی لرستان در گرو توجه به این مسئله و مدیریت هوشمندانه‌ی تغییرات جمعیتی است.