باشگاه خبرنگاران جوان - همزمان با ایام سالروز وفات کریمه اهل بیت حضرت فاطمه معصومه (س)، با حجت‌الاسلام رضا غلامی، قائم‌مقام بنیاد هدایت به گفت‌و‌گو نشستیم.

حجت الاسلام غلامی با تبیین ابعاد برجسته شخصیتی، علمی و مبارزاتی این بانوی والامقام و با استناد به منابع معتبر تاریخی و روایی، جایگاه ممتاز حضرت معصومه (س) در میان امامزادگان، نقش ایشان در حمایت از ولایت و امامت، و آثار ماندگار هجرت و دفن ایشان در شهر قم را تبیین کرد که مشروح آن در ادامه تقدیم مخاطبان می‌شود.

قائم مقام بنیاد هدایت در گفت‌و‌گو با خبرنگار مهر، در خصوص وفات حضرت فاطمه معصومه (س) گفت: حضرت فاطمه معصومه (س) در سال ۱۷۳ هجری قمری در مدینه چشم به جهان گشود. دختر گران‌قدر امام موسی کاظم (ع) و بانوی بزرگ خاندان عصمت و طهارت، از جمله شخصیت‌های برجسته‌ای بود که به سبب جایگاه والایش، در میان امامزادگان به‌طور ویژه تکریم شد. در میان امامزادگان، تنها سه بزرگوار هستند که زیارت‌نامه‌شان از سوی امام معصوم صادر گردیده است: حضرت معصومه (س)، حضرت شاهچراغ (ع) و حضرت عبدالعظیم حسنی (ع). این صدور زیارت‌نامه، نشانگر عظمت و مقام معنوی آنان است.

وی افزود: لقب «معصومه» را امام رضا (ع)، برادر بزرگوار ایشان، به حضرت فاطمه معصومه (س) عطا فرمود. این لقب بیانگر طهارت، پاکی و مقام معنوی والای این بانو است. شیخ عباس قمی نیز در آثار خود به این موضوع اشاره کرده و آن را نشانۀ جایگاه بی‌بدیل او در میان بانوان اهل بیت دانسته است.

حجت الاسلام غلامی در ادامه تصریح کرد: نام و یاد حضرت فاطمه معصومه (س) به عنوان پرچمدار عفاف، ایمان و ولایت، همواره الهام‌بخش زنان و دختران مسلمان بوده و زیارت آستان مقدس ایشان در شهر قم، کانون عشق و ارادت شیعیان در سراسر جهان است.

قائم مقام بنیاد هدایت با بیان اینکه حضرت فاطمه معصومه (س) در خاندانی رشد یافتند که معدن علم و دانش بودند و تربیت ایشان در چنین محیطی شکل گرفت، عنوان کرد: بسیاری از منابع معتبر شیعه اشاره کرده‌اند که ایشان از راویان احادیث اهل بیت (ع) بودند. از جمله، حدیث شریف «سلسلة الذهب» در سلسله روات خود، نام ایشان را دارد و برخی نسخه‌ها نقل این حدیث را به حضرت معصومه (س) نسبت داده‌اند.

وی ادامه داد: طبق نقلی که شیخ عباس قمی در کتاب منتهی الآمال و نیز آنچه در کتاب عیون اخبار الرضا اثر شیخ صدوق آمده، حضرت فاطمه معصومه (س) راوی حدیث از پدرشان، امام موسی کاظم (ع)، و برادرشان، امام رضا (ع)، بوده‌اند.

حجت الاسلام غلامی با بیان اینکه ایشان در عصر خویش مأمن و پناهگاه شیعیان و پایگاه پاسخ‌گویی به پرسش‌های علمی و اعتقادی مردم بودند، تصریح کرد: حتی گاه مسائل فقهی و کلامی به محضرشان ارجاع می‌شد و پاسخ‌های علمی دقیق دریافت می‌گردید؛ این موضوع نشان‌دهنده درجه بالای دانش و اجتهاد ایشان در علوم مختلف بود.

وی با بیان اینکه حضرت فاطمه معصومه (س) در دوران خلفای عباسی و در اوج اختناق سیاسی و اجتماعی آن عصر زندگی کردند، اظهار کرد: هجرت ایشان از مدینه به سمت ایران، یک حرکت صرف خانوادگی نبود، بلکه سفری مکتبی و اعتقادی به منظور حمایت از مقام امامت و ولایت بود. این سفر در راستای یاری امام علی بن موسی‌الرضا (ع) انجام شد و ماهیت آن مبارزه‌جویانه در برابر جریان خلافت عباسی بود.

قائم مقام بنیاد هدایت تصریح کرد: در مسیر این هجرت، حضرت فاطمه معصومه (س) از مرو به سمت ایران حرکت کردند و در نهایت در شهر قم رحلت فرمودند. دفن ایشان در قم برکات فراوانی داشت؛ این شهر پس از آن به پایگاه علمی و کانون تشیع تبدیل شد. امروز قم همچنان ملجأ و مأمن مکتب اهل بیت (ع) و خاستگاه مرجعیت شیعه است.

وی بیان کرد: بر اساس روایات تاریخی، هنگامی که خبر اجبار امام رضا (ع) به سفر به ایران و احتمال شهادت ایشان مطرح شد، گروهی از علویان و اهل بیت (ع) برای دیدار و یاری رساندن به آن حضرت به حرکت درآمدند. حضرت فاطمه معصومه (س) یکی از مهم‌ترین چهره‌های این کاروان بودند؛ هم به سبب نسبت نزدیک با امام رضا (ع)، هم به جهت جایگاه معنوی و منزلت والا، و هم به اعتبار این هجرت اثرگذار که در تاریخ ماندگار شد.

قائم مقام بنیاد هدایت با بیان اینکه حضور و دفن ایشان در شهر قم موجب تثبیت این شهر به عنوان پایگاه تشیع گردید و جریان علمی، مرجعیت و اجتهاد در آن بنیاد نهاده شد، گفت: نقش حضرت فاطمه معصومه (س) در این مسیر، امتداد و استمرار حرکت تمدن‌ساز امام رضا (ع) بود و ایشان با این سفر و اثرات آن در تاریخ، یاری‌دهنده و پشتیبان آن حضرت در تحکیم جایگاه امامت و تقویت بنیان‌های فرهنگی و دینی جامعه شدند.

حجت الاسلام غلامی با بیان اینکه روایات متعدد، جایگاه معنوی و علمی حضرت فاطمه معصومه (س) را به‌روشنی نشان می‌دهند، ابراز کرد: در حدیثی از امام رضا (ع) آمده است: «مَن زارَ المعصومهَ بِقُم کَمَن زارَنی»؛ کسی که حضرت معصومه (س) را در شهر قم زیارت کند، همانند آن است که مرا زیارت کرده است. همچنین روایت دیگری از آن حضرت بیان می‌کند: «مَن زارَها وُجِبَت له الجَنَّه»؛ زیارت حضرت فاطمه معصومه (س) موجب واجب شدن بهشت بر زائر می‌شود.

وی افزود: در یکی از رؤیا‌های معنوی که به مرحوم آیت‌الله سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی منسوب است، ایشان در تلاش بودند تا محل دفن حضرت زهرا (س) را بیابند. در عالم مکاشفه به ایشان گفته شد: «علیکَ بِکَریمَه أهل البیت»؛ بر تو باد زیارت کریمه اهل بیت، حضرت فاطمه معصومه (س). این توصیه و مکاشفه موجب شد آیت‌الله مرعشی نجفی زیارت ایشان را با آداب کامل و تقیدات خاص به‌جا آوردند و عنایت ویژه‌ای به این بانو داشته باشند.

حجت الاسلام غلامی در پایان خاطرنشان کرد: این جایگاه والا، نشان‌دهنده پیوند معنوی حضرت فاطمه معصومه (س) با فرهنگ زیارت، معرفت و ولایت است. حضور ایشان در ایران و شهر مقدس قم، به برکت وجودشان، ادامه‌دهنده حرکت تمدن‌ساز امام رضا (ع) بود؛ حرکتی که پایه‌های آن در مسیر ایجاد تمدن بزرگ اسلامی نهاده شد و تقویت آن توسط این بانوی بزرگ، زمینه‌ساز ظهور موعود خواهد بود.

منبع: مهر