باشگاه خبرنگاران جوان - «ما عروسی‌هامونم انقد پر زرق و برق نیست» این بخشی از انتقادات مردم به ویدئوی ختمی است که در فضای مجازی وایرال شده است.

آنطور که در ویدئو آمده مراسم در فضایی مجلل با تزئینات لوکس، گل‌آرایی برگزار شده است و صحنه‌هایی از موسیقی پس‌زمینه و پخش ویدئویی از متوفی دیده می‌شود.

در سال‌های اخیر، برخی مراسم ختم و یادبود دچار تغییرات چشمگیری شده‌اند؛ از پذیرایی‌های مجلل و گل‌آرایی‌های پرزرق‌وبرق گرفته تا اجرای موسیقی زنده و حتی رقص سماع به‌جای مداحی و قرائت قرآن.

در این مراسم از موسیقی زنده با دف و نی تا رقص سماع، تزئینات لوکس، بنر‌های بزرگ و حتی ارکستر‌های حرفه‌ای استفاده می‌شود. 

برخی خانواده‌ها کارت دعوت طلاکوب چاپ می‌کنند و مراسم را در تالار‌های مجلل برگزار می‌نمایند؛ تبلیغات این مراسم حالا به بیلبورد‌های شهری نیز راه یافته و خرید مقبره‌ها و سنگ‌قبر‌های گران‌قیمت به بخشی از این نمایش پرهزینه تبدیل شده است.

چنین مراسمی موجی از توجه و تقلید را در شبکه‌های اجتماعی برانگیخته و این پدیده را به نوعی فرهنگ ویروسی تبدیل کرده است؛ فرهنگی که تجمل را جایگزین سوگ و سادگی کرده است، البته برگزاری پرهزینه مراسم ترحیم در ایران ریشه در نگاه جمع‌گرای جامعه و دغدغه حفظ آبرو دارد، اما پژوهش‌ها نشان می‌دهد بسیاری از خانواده‌ها با وجود نارضایتی، به‌دلیل فشار اجتماعی و ترس از قضاوت، ناچار به تکرار این رفتار‌ها هستند.

امان‌الله قرائی‌مقدم، جامعه‌شناس، برگزاری ختم‌های پرزرق‌وبرق را نشانه تازه به دوران رسیدگی می‌داند و می‌گوید که «افرادی که از اصالت خانوادگی برخوردار نیستند، می‌کوشند با نمایش ثروت، برای خود شخصیت و جایگاه اجتماعی بسازند؛ در جامعه‌ای که مادیات بر آن غلبه دارد، معنویت رنگ باخته و خودنمایی جای ارزش‌های واقعی را گرفته است.» 

در مقابل، مینا سادات موسوی، استاد جامعه‌شناسی، معتقد است که بسیاری از خانواده‌ها نه از سر تمایل، بلکه برای حفظ آبرو، زیر بار هزینه‌های سنگین می‌روند. در فرهنگ سنتی ما، مرگ هم بخشی از مناسبات اجتماعی است؛ جایی که خانواده احساس می‌کند باید شأن خود را حفظ کند. همین مسئله گاه باعث فشار روانی و مالی شدید بر بازماندگان می‌شود.

کارشناسان معتقدند که در برابر روند رو به گسترش ختم‌های تجملی، بسیاری از خانواده‌های جوان و تحصیل‌کرده ترجیح می‌دهند هزینه مراسم را صرف امور خیریه یا کمک به نیازمندان کنند؛ روندی که می‌تواند نشانه‌ای از بازتعریف رابطه جامعه با مرگ و آیین‌های سوگواری باشد، تقویت این تغییر فرهنگی نیازمند آموزش عمومی، الگوسازی از سوی چهره‌های اجتماعی و همراهی نهاد‌های فرهنگی و مذهبی است تا فشار مالی از دوش خانواده‌ها کاسته شود.

منبع: فارس