باشگاه خبرنگاران جوان؛ سمانه هرمزی -توکلی مدیر مرکز پزشکی هسته‌ای بیرجند با حضور در برنامه پرسمان صدا و سیمای استان گفت: انرژی هسته‌ای یکی از نعمت‌های الهی است که امروزه منشأ خدمات شگفت‌انگیزی برای بشر شده است. در دو قرن اخیر، یکی از مهم‌ترین کاربرد‌های صلح‌آمیز این انرژی، به‌ویژه در حوزه پزشکی برای تشخیص و درمان انواع بیماری‌ها، نمود یافته است. در استان ما نیز، تقریباً بیست سال است که از این موهبت بهره‌مند هستیم.

او افزود: تسلط بر انرژی هسته‌ای کمک شایانی به بشر در حل بسیاری از مشکلات نموده است. در حوزه پزشکی، دو کاربرد اساسی در تشخیص و درمان وجود دارد. بخش عمده کاربرد پزشکی هسته‌ای مربوط به تشخیص بیماری است؛ این روش در واقع نوعی تست تصویربرداری (عکس‌برداری) محسوب می‌شود. این تصور که پزشکی هسته‌ای صرفاً مربوط به سرطان است، صحیح نیست؛ طیف وسیعی از بیماری‌ها توسط پزشک هسته‌ای قابل تشخیص هستند. بخش دیگری از خدمات پزشکی هسته‌ای نیز به درمان بیماری‌ها اختصاص دارد که در این مرکز نیز انجام می‌پذیرد.

توکلی بیان کرد: در زمینه بیماری‌های قلبی، پزشکی هسته‌ای برای بررسی نارسایی‌های قلبی-عروقی کاربرد دارد و مزیت اصلی آن نسبت به سایر روش‌های موجود، غیرتهاجمی بودن آن است. بیمار هیچ ناراحتی را متحمل نمی‌شود و با یک تزریق ساده، این روش تشخیصی می‌تواند کمک شایانی به پزشک نماید تا روش مناسب را انتخاب کند.

مدیر مرکز پزشکی هسته‌ای بیرجند ادامه داد: تقریباً بیش از نود تا نود و پنج درصد از کار‌هایی که به صورت روتین در بخش‌های پزشکی هسته‌ای انجام می‌شود، در این مرکز چه در زمینه تشخیص و چه در زمینه درمان قابل اجراست؛ درمان بیماری‌ها در پزشکی هسته‌ای امروزه عمدتاً محدود به یددرمانی است. یک بخش جدید در درمان سرطان‌ها نیز وجود دارد که با لوتیشیوم انجام می‌شود و در این مرکز هنوز راه‌اندازی نشده است؛ این امر به دلیل محدود بودن موارد (به دلیل هزینه بالا و مشکلات انتقال دارو) است، هرچند زیرساخت‌های تخصصی و فنی برای انجام آن فراهم است.

او عنوان کرد: خدمات تشخیصی شامل بررسی بیماری‌های قلبی و عروقی، اسکن‌های استخوان، بررسی بیماری‌های کلیوی، بافت نرم، اسکن‌های تیروئید (تشخیصی و درمانی)، بررسی انسداد غدد اشکی در چشم، غدد درون‌ریز، توده‌های کبدی و اسکن‌های لنفاوی است. در زمینه درمانی، عمده‌ترین کاربرد، درمان تیروئید می‌باشد. عمده‌ترین رادیوداروی مورد استفاده از شکافت هسته‌ای اورانیوم به دست می‌آید.

توکلی تصریح کرد: تجهیزات رایج تصویربرداری در پزشکی هسته‌ای، دستگاه‌های گاما کمرا یا پرتویی است که از رادیودارو ساطع می‌شود، این یک پرتو گاما است که شبیه به اشعه ایکس مورد استفاده در رادیولوژی و سی‌تی‌اسکن می‌باشد؛ تفاوت اصلی آنها در منشأ پرتوی ساطع شده است. در رادیولوژی و سی‌تی‌اسکن از اشعه ایکس استفاده می‌شود، در حالی که در پزشکی هسته‌ای از اشعه گاما بهره می‌بریم. تفاوت در دستگاه‌ها این است که در سی‌تی‌اسکن، دستگاه خود اشعه را تابش می‌کند، اما در پزشکی هسته‌ای، دستگاه گاما کمرا گیرنده اشعه ساطع شده از بدن بیمار (که رادیودارو را دریافت کرده) است. جدیدترین دستگاه در این زمینه، گاما کمرا‌های SPECT هستند که قابلیت انجام تصاویر چندبعدی (توموگرافی) را دارند و دو دستگاه از این نوع پیشرفته در این مرکز در حال استفاده است. عملکرد این دستگاه‌ها علاوه بر تصویر، ارزیابی کلی از عملکرد غده را نیز برای پزشک فراهم می‌سازد.

مدیر مرکز پزشکی هسته‌ای بیرجند اظهار کرد: پزشکی هسته‌ای یکی از نیاز‌های اساسی بخش پزشکی است و این صرفاً یک شعار نیست؛ راه‌اندازی چنین مراکزی در سطح یک مرکز استان، فرآیندی بسیار طولانی، طاقت‌فرسا و نیازمند اخذ مجوز‌های دقیق از سازمان‌هایی مانند سازمان انرژی اتمی و معاونت بهداشتی وزارت بهداشت است. تلاش صورت گرفته موجب شده تا بیماران نیازمند، که تأمین هزینه‌های رفت‌وآمد برای مراجعه به شهر‌هایی مانند مشهد، زاهدان یا کرمان برایشان دشوار است، بتوانند خدمات دقیق پزشکی را در محل خود دریافت کنند؛ این خدمات بدون دریافت هزینه از بخش دولتی در اختیار همشهریان قرار می‌گیرد.

او گفت: در ارتباط با تجویز روش‌ها، این خدمات معمولاً توسط پزشک متخصص و بر اساس نیاز‌های مشخص بیمار انجام می‌شود. گاهی بیماران با اطلاعاتی که از اینترنت کسب می‌کنند، با نگرانی مراجعه می‌کنند. اگرچه اطلاعات اینترنتی در جای خود ارزشمند است، اما انطباق کامل آن با وضعیت خاص هر بیمار ممکن نیست. توصیه اکید این است که افراد به پزشک معالج خود اطمینان کنند؛ زیرا این روش‌ها مؤثر بوده و هیچ پزشکی بدون دلیل موجه، این روش‌ها را تجویز نمی‌کند. بیماران نباید صرفاً به توصیه‌های سطحی آشنایان یا جستجوی اینترنتی اکتفا کرده و مسیر درمان خود را به تأخیر اندازند.