زلزله بانکی در آمریکا؛ موج ورشکستگی‌ها اعتماد جهانی را لرزاند
سقوط پیاپی بانک‌های بزرگ آمریکا، لرزه‌ای تازه بر پیکره اقتصاد جهانی انداخته و اعتماد سرمایه‌گذاران به نظام مالی واشنگتن را متزلزل کرده است.
باشگاه خبرنگاران جوان - در حالی‌که آمریکا خود را قلب نظام بانکی و مالی جهان می‌داند، موجی از ورشکستگی بانک‌های بزرگ طی دو سال گذشته، چهره‌ای نگران‌کننده از شکنندگی اقتصاد این کشور آشکار کرده است.
آمارهای رسمی فدرال دیپازیت اینشورنس کورپوریشن (FDIC) نشان می‌دهد که طی دو دهه اخیر بیش از ۵۷۰ مؤسسه بانکی در ایالات متحده ورشکسته شده‌اند. تنها در سال‌های ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴، چند بانک مهم از جمله Silicon Valley Bank، Signature Bank و First Republic Bank سقوط کردند؛ رخدادی که از زمان بحران مالی ۲۰۰۸ بی‌سابقه بود.
ریشه بحران‌ها
کارشناسان اقتصادی، مجموعه‌ای از عوامل ساختاری را عامل اصلی ورشکستگی‌ها می‌دانند. افزایش سریع نرخ بهره توسط بانک مرکزی آمریکا (فدرال رزرو) برای مهار تورم، موجب شد تا ارزش اوراق قرضه بلندمدت در ترازنامه بانک‌ها سقوط کند و زیان‌های سنگینی در دارایی آن‌ها به‌وجود آید.در عین حال، ساختار سپرده‌گذاری در بسیاری از بانک‌ها به‌شدت متمرکز و وابسته به مشتریان بزرگ بود. این تمرکز، در شرایطی که اخبار منفی درباره وضعیت مالی بانک‌ها منتشر می‌شد، باعث «هجوم سپرده‌گذاران» (Bank Run) شد؛ پدیده‌ای که در مورد Silicon Valley Bank تنها در ۴۸ ساعت موجب برداشت بیش از ۴۰ میلیارد دلار شد.
واکنش نهادهای ناظر
با شدت گرفتن بحران، نهادهای نظارتی آمریکا از جمله وزارت خزانه‌داری و فدرال رزرو مجبور شدند با مداخلات گسترده، از گسترش بحران جلوگیری کنند. دولت آمریکا اعلام کرد تمام سپرده‌های مشتریان تضمین می‌شود تا از سرایت بی‌اعتمادی به سایر بانک‌ها جلوگیری شود.با وجود این، تحلیلگران معتقدند که ریسک سیستماتیک در نظام بانکی آمریکا همچنان بالاست. افزایش بدهی دولت فدرال، نرخ‌های بهره بالا و رکود در بازار املاک تجاری، سه عاملی هستند که احتمال بروز بحران‌های جدید را در آینده نزدیک تقویت می‌کنند.
پیامدهای گسترده
ورشکستگی بانک‌های بزرگ نه‌تنها بازار مالی آمریکا، بلکه اعتماد سرمایه‌گذاران جهانی به ثبات اقتصادی این کشور را متزلزل کرده است. شاخص اعتماد مصرف‌کننده در نیمه دوم سال ۲۰۲4 با افت قابل توجهی روبه‌رو شد و بسیاری از شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر و استارتاپ‌ها، به‌ویژه در حوزه فناوری، با مشکلات نقدینگی مواجه شدند.در پی این بحران، برخی شرکت‌ها سرمایه‌های خود را به بانک‌های بزرگ‌تر و کم‌ریسک‌تر منتقل کردند؛ امری که سبب تمرکز هرچه بیشتر منابع مالی در دست چند مؤسسه محدود شد. این تمرکز، به گفته تحلیلگران، در بلندمدت خود می‌تواند عامل بی‌ثباتی جدیدی باشد.
نگرانی از آینده بازار بانکی آمریکا
مطالعات مؤسسه Fitch Ratings هشدار داده است که بیش از ۴۰۰ بانک محلی و منطقه‌ای آمریکا در معرض خطر ورشکستگی قرار دارند، به‌ویژه آن‌هایی که پرتفوی وام املاک تجاری دارند. کاهش ارزش دارایی‌های این بانک‌ها در کنار نرخ بهره بالا، ظرفیت سودآوری آن‌ها را به‌شدت کاهش داده است.
تجربه اخیر آمریکا نشان داد که حتی در پیشرفته‌ترین نظام بانکی جهان نیز، سیاست‌های پولی پرریسک و ضعف در مدیریت ترازنامه می‌تواند به بحران‌های زنجیره‌ای منجر شود. با وجود حمایت‌های فوری دولت و فدرال رزرو، اعتماد عمومی به بانک‌های متوسط و کوچک هنوز احیا نشده است و سایه بحران، همچنان بر نظام مالی ایالات متحده سنگینی می‌کند.
منبع: فارس
