باشگاه خبرنگاران جوان؛ زهره شعبانی ـ در خیابان‌های قم، گاه بیشتر از آن‌که صدای موتور اتوبوس‌ها شنیده شود، صدای قدم‌های خسته شهروندانی به گوش می‌رسد که در ایستگاه‌ها چشم‌انتظارند؛ نه برای رسیدن به مقصد، بلکه برای رسیدن وسیله‌ای که آنها را ببرد. حمل‌ونقل عمومی در شهری که روزبه‌روز گسترده‌تر می‌شود، به نقطه‌ای بحرانی رسیده است؛ بحرانی که نه فقط در عدد و آمار، بلکه در تجربه روزمره مردم معنا پیدا می‌کند.

ایستگاه‌هایی که خالی می‌مانند

در بسیاری از نقاط شهر، ایستگاه‌های اتوبوس به نماد انتظار بدل شده‌اند. شهروندان، به‌ویژه سالمندان، دانش‌آموزان و کارگران، روزانه با تأخیر‌های طولانی، ازدحام در اتوبوس‌های محدود، و نبود برنامه‌ریزی منسجم مواجه‌اند. این وضعیت نه‌تنها کیفیت زندگی را تحت‌تأثیر قرار داده، بلکه اعتماد عمومی به مدیریت شهری را نیز با چالش روبه‌رو کرده است.

ناوگانی که فرسوده است و کم‌تعداد

بر اساس مشاهدات میدانی و گزارش‌های رسمی، بخش قابل توجهی از اتوبوس‌های موجود یا از رده خارج شده‌اند یا نیازمند بازسازی‌اند. در حالی‌که شهر قم با رشد جمعیت و توسعه جغرافیایی، به ناوگانی حداقل ۵۰۰ دستگاهی نیاز دارد، تنها ۲۷۰ اتوبوس فعال در سطح شهر تردد می‌کنند.

وعده‌ها و موانع؛ چرا اتوبوس‌ها نمی‌رسند؟

مدیریت شهری در سال‌های گذشته بار‌ها از تلاش برای نوسازی ناوگان سخن گفته، اما  نبود سیاست‌گذاری ملی منسجم، این تلاش‌ها را ناکام گذاشته‌اند. در حالی‌که بسیاری از کلان‌شهر‌ها نیز با چالش مشابهی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، به نظر می‌رسد مسئله حمل‌ونقل عمومی نیازمند نگاه فراتر از بودجه‌های محلی است.

 کمبود ۲۳۰ دستگاه اتوبوس در قم

در همین راستا، علی نیک، مدیرعامل سازمان اتوبوسرانی شهرداری قم،مدیرعامل سازمان اتوبوسرانی شهرداری قم از کمبود چشمگیر اتوبوس در ناوگان حمل‌ونقل عمومی این شهر خبر داد وو گفت: مدیریت شهری با جدیت در حال پیگیری تأمین و نوسازی اتوبوس‌هاست.

 اتوبوس‌ها یا نیازمند بازسازی یا اسقاط شده‌اند

او با اشاره به وضعیت فعلی ناوگان اتوبوسرانی قم گفت: در حال حاضر ۳۷۰ دستگاه اتوبوس در سطح شهر وجود دارد که بخش قابل توجهی از آن‌ها به دلیل فرسودگی، نیازمند بازسازی یا اسقاط هستند و امکان بهره‌برداری از همه آن‌ها وجود ندارد.

نیک افزود: تنها ۲۷۰ دستگاه اتوبوس فعال در خطوط شهری تردد می‌کنند، در حالی‌که با توجه به وسعت شهر قم و افزایش تقاضای شهروندان، حداقل ۵۰۰ دستگاه اتوبوس برای پاسخ‌گویی مناسب به نیازهای حمل‌ونقل عمومی مورد نیاز است.

 مدیرعامل سازمان اتوبوسرانی قم با تأکید بر تلاش‌های مستمر مدیریت شهری برای رفع این کمبود تصریح کرد: در سال‌های گذشته اقدامات متعددی برای خرید اتوبوس صورت گرفت، اما مشکلات تولیدکنندگان داخلی و محدودیت‌های واردات، تحقق کامل این هدف را با مانع مواجه ساخت.

واردات اتوبوس، از گره‌ های اصلی حوزه حمل‌ونقل عمومی  است

 نیک با اشاره به اینکه بسیاری از کلان‌شهرهای کشور نیز با چالش مشابهی روبه‌رو هستند، گفت: مسئله واردات اتوبوس به یکی از گره‌های اصلی در حوزه حمل‌ونقل عمومی تبدیل شده و نیازمند تدبیر ملی است.

او در پایان خاطرنشان کرد: علی‌رغم محدودیت‌های موجود، شهرداری قم با جدیت پیگیر نوسازی ناوگان اتوبوسرانی است و اعتبارات مناسبی برای این منظور اختصاص یافته تا بخشی از کمبودها در آینده نزدیک جبران شود.