باشگاه خبرنگاران جوان - برخی‌ها در شبکه‌های اجتماعی ادعا می‌کنند تخت جمشید را انگلیسی‌ها ساخته‌اند؛ اما اسناد تاریخی روشن می‌کند که این بنا توسط داریوش بزرگ ساخته شده است.

اخیرا ادعایی به‌طور گسترده پخش شده که «تخت جمشید را انگلیسی‌ها ساختند». این روایت که عمدتاً در شبکه‌های اجتماعی، تکرار شده است. آیا شواهد تاریخی، باستان‌شناسی و متون معتبر این روایت را تأیید می‌کنند؟  

در این گزارش، ابتدا به ریشه‌های این ادعا با تکیه بر پژوهش‌های بین‌المللی می‌پردازیم. ادعای «ساخت تخت جمشید توسط انگلیسی‌ها» به نظر می‌رسد ترکیبی از دو یا چند سوءتفاهم باشد؛ یکی، نقش کاوشگران اروپایی (از جمله بریتانیایی‌ها) در کاوش، ثبت و انتشار یافته‌های تخت جمشید در قرن نوزدهم و بیستم؛ دوم، تأخیر در انتشار اطلاعات دقیق برای عموم که موجب شده روایت‌های غیررسمی شکل بگیرد.

 به عنوان مثال، بسیاری از تصویر‌ها و مقالات قدیمی انگلیسی‌زبان در قرن نوزدهم منتشر شده‌اند که توجه جهانی به تخت جمشید را افزایش دادند، اما اینها درمورد ساخت بنا نیستند بلکه پژوهش هستند. این دو عامل با هم موجب شده‌اند که برخی افراد، نقش پژوهشی انگلیسی‌ها را با «ساخت بنا» یکی بگیرند. مطابق گزارش رسمی UNESCO، «تخت جمشید را داریوش بزرگ در حدود سال ۵۱۸ پیش از میلاد بنا کرد». این گزارش از یک نهاد بین‌المللی حافظ میراث فرهنگی است و به صراحت تأسیس آن را به داریوش بزرگ نسبت می‌دهد، نه به انگلیسی‌ها.

مقاله آموزشی از وب‌سایت Smarthistory نیز می‌نویسد که تخت جمشید (Persepolis) «در حدود ۵۱۵ پیش از میلاد» آغاز شده، و ساخت آن تحت فرمانداری داریوش بزرگ و سپس جانشینانش (از جمله خشایارشا و اردشیر اول) انجام شده است. این منبع توضیح می‌دهد که مجموعه تراز بنای تخت جمشید بر روی سکویی عظیم قرار دارد که داریوش بزرگ تعیین کرده بوده است.

همچنین دانشنامه Encyclopaedia Britannica نیز در مقاله خود به صراحت نوشته است که آثار سنگی، کتیبه‌ها و معماری بنا متعلق به دوره هخامنشی است. این منبع آکادمیک بر اساس شواهد باستان‌شناسی، به ساخت ایرانی بنا تأکید دارد.

علاوه بر این، همان منابع توضیح می‌دهند که کاوشگران اروپایی از قرن نوزدهم و بیستم در بررسی و مستندسازی تخت جمشید مشارکت داشته‌اند، اما این مشارکت مربوط به پژوهش است نه ساخت. گزارش‌های بین المللی تاکید می‌کنند که هیچ منبع قابل اعتباری وجود ندارد که نشان دهد بریتانیا یا انگلیسی‌ها در ساخت این مجموعه نقش اولیه داشته‌اند.

منبع: فارس