باشگاه خبرنگاران جوان - آیات ۲۱ تا ۳۲ سوره فرقان، تصویری روشن از منطق منکران وحی، پاسخ قاطع قرآن به این منطق و در نهایت دلجویی الهی از پیامبر اکرم (ص) ارائه می‌دهد. این آیات، هم پرده از ریشه‌های لجاجت دشمنان حق برمی‌دارد و هم سنت همیشگی خدا در مواجهه با پیام‌آوران الهی را یادآور می‌شود.

میان انکار معاد و انکار وحی

آیه ۲۱ سخن از کسانی دارد که امیدی به دیدار خدا ندارند. قرآن ریشه بسیاری از انکار‌ها را همین‌جا معرفی می‌کند؛ کسی که قیامت را باور ندارد، طبیعی است که در برابر وحی و پیامبر نیز گردن‌کشی کند. درخواست آنان برای نزول فرشتگان یا دیدن مستقیم خدا، نه از سر حقیقت‌جویی، بلکه نشانه غرور و سرکشی است. قرآن تصریح می‌کند که این خواسته‌ها از تکبر درونی و طغیان فکری سرچشمه می‌گیرد.

روزی که فرشتگان دیگر مژده نمی‌دهند

در آیات بعدی، قرآن صحنه‌ای از قیامت را ترسیم می‌کند، روزی که فرشتگان نازل می‌شوند، اما نه برای بشارت، بلکه برای اعلام ممنوعیت نجات. آنچه منکران در دنیا با تمسخر طلب می‌کردند، در آخرت به شکلی هولناک تحقق می‌یابد. این آیات تأکید می‌کند که فرصت انتخاب و ایمان، تنها در دنیاست و پس از آن، دیدن فرشتگان سودی نخواهد داشت.

اعمالی که به غبار تبدیل می‌شوند

آیه ۲۳ یکی از تکان‌دهنده‌ترین هشدار‌های قرآن را بیان می‌کند، اعمالی که انسان به آنها دل بسته، در قیامت، چون غباری پراکنده می‌شوند. مفسران می‌گویند این آیه ناظر به اعمالی است که بدون ایمان و نیت الهی انجام شده‌اند. پیام آیه روشن است، یعنی ارزش عمل، تنها به ظاهر آن نیست، بلکه به پیوندش با ایمان و اخلاص بستگی دارد.

دو سرنوشت کاملاً متفاوت

در ادامه قرآن تقابل روشنی میان اهل بهشت و اهل دوزخ ترسیم می‌کند. آرامش، استقرار و قرارگاه نیکو در برابر سخت‌ترین و بدترین جایگاه. این تقابل، صرفاً توصیف آخرت نیست، بلکه دعوتی برای انتخاب مسیر در همین دنیاست. قرآن با این مقایسه، عقل مخاطب را به قضاوت فرا می‌خواند.

حسرتی که دیگر جبران ندارد

آیات ۲۷ تا ۲۹، صحنه حسرت انسان گمراه را به تصویر می‌کشد، حسرتی که ریشه در انتخاب‌های نادرست، رفاقت‌های انحرافی و فاصله گرفتن از پیامبر دارد. قرآن با نقل گفت‌وگوی درونی این افراد، نقش محیط، دوست و الگو را برجسته می‌کند. کسی که از یاد خدا دور می‌شود، دیر یا زود گرفتار شیطانی می‌شود که تنها رهایش می‌کند.

شکایت پیامبر از ما برای مهجوریت قرآن

در آیه ۳۰، پیامبر اکرم (ص) شکایتی دردناک را مطرح می‌کند و می‌فرماید که قوم من این قرآن را رها کردند. این مهجوریت فقط به معنای نخواندن نیست، بلکه کنار گذاشتن عمل، تدبر و حاکمیت قرآن بر زندگی را شامل می‌شود. این آیه هشداری دائمی برای همه نسل‌هاست که ارتباطشان با قرآن به ظواهر محدود می‌شود.

مسیر حق، بی‌هزینه نیست

آیه ۳۱ یادآور می‌شود که دشمن‌تراشی برای پیامبران، پدیده‌ای تازه نیست. هر پیامبری دشمنانی از میان مجرمان داشته، اما خداوند همواره پشتیبان و راهنمای پیام‌آوران خود بوده است. این آیه، پیام روشنی برای پیامبر و پیروانش دارد، یعنی مسیر حق، بی‌هزینه نیست، اما بی‌پشتیبان هم نخواهد بود.

پاسخی به بهانه‌جویی‌ها

در آیه ۳۲، یکی از شبهات اصلی منکران مطرح می‌شود و آن اینکه چرا قرآن یک‌باره نازل نشد؟ پاسخ قرآن، تربیتی و عمیق است. نزول تدریجی برای تثبیت قلب پیامبر، تربیت مرحله‌به‌مرحله جامعه و فهم عمیق‌تر معارف بوده است. این آیه نشان می‌دهد که شیوه الهی، مبتنی بر حکمت و رشد تدریجی انسان است، نه هیجان‌های زودگذر.

آیات ۲۱ تا ۳۲ سوره فرقان، مجموعه‌ای منسجم از هشدار، تبیین و دلگرمی است؛ هشدار به منکران، تبیین سنت‌های الهی و دلگرمی به پیامبر و مؤمنان. این آیات به مخاطب امروز نیز یادآوری می‌کند که ریشه بسیاری از انکار‌ها در غرور، غفلت از آخرت و فاصله گرفتن از قرآن است و راه نجات، بازگشت آگاهانه به وحی و انتخاب درست در دنیاست.

منبع: فارس