"آب آمد،اما آیا هدر نخواهد رفت"

به گزارش خبرنگارباشگاه خبرنگاران زاهدان.، سیستان وبلوچستان از جمله استان هایی است که متوسط بارندگی اندکی دارد و لازم است تا این اندک بارندگی با مدیریتی صحیح ،ذخیره سازی شود که بی شک بهترین روش برای حفظ و ذخیره روان آبها ساخت سدهای مخزنی و تغذیه ای است. در حال حاضر در استان 28 سد وجود دارد که به قول مسئولان مربوط این تعداد سد نشان دهنده پیشرفت های قابل توجهی در امر سد سازی و ذخیره آب در استان است.این سد ها از نوع سدهای ذخیره ای با هدف حفظ و ذخیره آب در پشت سد و سدهای تغذیه ای با هدف تقویت سفره های آبی، قنات ها و چاه های اطراف سد ساخته شده است.

بدیهی است که اگر باران نبارد آب هم در پشت این سدها ذخیره نخواهد شد همانطور که در سال های اخیر با کاهش بارندگی، آب خیلی از سد ها به شدت کاهش یافت به طوری که آب سد پیشین در شهرستان سرباز که ظرفیت ذخیره سازی 175 میلیون متر مکعب آب را دارد به کمتر از 10 میلیون متر مکعب آب رسید.این کاهش ذخیره آب خسارات فراوانی به باغات موز و مزارع هندوانه وارد و کشاورزان را بارها وبارها مجبور ساخت تا برای نجات باغات و زمین های زراعی خود، متقاضی رهاسازی آخرین ذخیره آب موجود پشت سد شوند در حالی که حداقل باید 10 میلیون متر مکعب آب پشت سد پیشین موجود باشد تا حیات گونه ی جانوری بسیار کمیاب تمساح پوزه کوتاه حفظ شود.

به برکت بارندگی های اخیر ،ذخیره آب بسیاری از سد های استان افزایش یافته است. مدیر عامل شرکت آب منطقه سیستان وبلوچستان می گوید از اول مهر ماه امسال تا کنون در مقایسه با همین مدت در سال گذشته میزان بارندگی 39 درصد و نسبت به متوسط بلند مدت (بیش از 30 سال گذشته) 61 درصد افزایش یافته است. عاقبت بخیر گفت بر اثر بارندگی های چند روز گذشته ، 175 میلیون متر مکعب آب در پشت سد پیشین ذخیره شده و 5 میلیون متر مکعب هم سر ریز شده است وی افزود :همچنین با این بارندگی ها سد 27 میلیون متر مکعبی خیر آباد 7 میلیون متر مکعب ، سد 207 میلیون متر مکعبی زیر دان 124 و نیم ، سد 10 و 8 دهم میلیون متر مکعبی شیکلک چابهار 10 و نیم و سد 67 میلیون متر مکعبی ماشکید 64 میلیون متر مکعب آب ذخیره کرده اند در حالی که پیش از بارندگی ها یک ماه اخیر آب تمامی این سدها به مرز هشدار و خشک شدن رسیده بود.

اگرچه افزایش ذخیره آب پشت سدها را باید شکر گزار بود ، اما قصه پر از غصه دیگری وجود دارد که رفع آن همت مسئولان را می طلبد .سدهایی که از آنها نام برده شد سدهای ذخیره ای هستند که استفاده آب آنها در بخش کشاورزی و احیاء زمین های زراعی و باغی نیازمند انتقال آب به روش های نوین و بهترین شیوه آن انتقال آب با لوله است اما هنوز رها سازی آب پشت سدها به روش سنتی " رهاسازی در سطح " انجام می شود که بخش قابل توجهی از آب در طول مسیر به زمین نفوذ کرده ویا با گرمای سوزان منطقه، تبخیر می شود با این وجود می توان دریافت که برای هر با آبیاری زمین های کشاورزی با احتساب فرو رفت و تبخیر آب ، چه میزان آب رها می شود. سدهایی از جمله سد پیشین و سد زیر دان با این مشکل مواجه هستند . اراضی پایین دست سد پیشین شهرستان سرباز ،مزارع و باغات دشت باهوکلات چابهار است. در این دشت بیش از شش هزار هکتار زمین زراعی و باغی وجود دارد که آب پشت سد پیشین باید 42 کیلومتر مسافت را طی کند تا به دشت باهو کلات برسد، در این فاصله طولانی میزان قابل توجهی از آب به زمین نفوذ کرده و یا تبخیر می شود.سد زیر دان هم که به عنوان ذخیره آب شرب شهرستان های کنارک وچابهار ساخته شده هنوز فاقد خط انتقال آب است و آب به راحتی در پشت سد تبخیر می شود.

بامبری رئیس جهاد کشاورزی چابهار می گوید مسئولان مربوط باید ایجاد خطوط انتقال آب را به مزارع جدی بگیرند و بودجه لازم را برای امور مربوط به انتقال صحیح آب هر چه سریعتر اختصاص دهند.

بلوچی مسئول امور آب منطقه ای نیکشهر می گوید سد خیر آباد یک سد ذخیره ای است که با هدف تامین آب شرب شهرستان نیکشهر و بخشی از زمین های کشاورزی پایین دست احداث شده اما به دلیل نبود تصفیه خانه و امکانات جانبی آن، بخش قابل توجهی از آب آن هدر می رود. وی می گوید مطالعات ایجاد تصفیه خانه و انتقال آب لوله از این سد هنوز انجام نشده است . سد ماشکید علیاء شهرستان سیب و سوران هم شرایط سد خیر آباد را دارد.

مشکل هدر رفت آب را با شرایط جدی تر و حادتر در منطقه سیستان داریم. این منطقه کمترین بارندگی را در میان سایر نقاط استان دارد و آب این دشت از آب ورودی از سمت افغانستان تامین می شود. آب ورودی از افغانستان وارد گودال های طبیعی که به آن " چاه نیمه ها " می گویند شده ودر آنجا ذخیره می شود . بخش اعظم این آب در بخش کشاورزی منطقه صرف می گردد و آب چاه نیمه ها به صورت سطحی یا در کانال های آب جاری می شود تابه زمین های زراعی برسد و در طول این مسیر میزان قابل توجهی از آب هدر می رود.اگرچه طرح انتقال آب با لوله بین مزارع دشت سیستان آغاز شده اما هنوز به پایان نرسیده است. روحی مدیر جهاد کشاورزی شهرستان هامون (یکی از پنج شهرستان منطقه سیستان) می گوید قرار استد 5800 هکتار عملیات لوله کشی در بین مزارع دشت سیستان انجام می شود که سازمان جهاد کشاورزی سیستان وبلوچستان عملیات لوله گذاری در 2500 هکتار را انجام داده و مابقی آن نیازمند تامین اعتبارات مورد نیاز است. وی گفت عملیات لوله گذاری شش هزار هکتاری از چاه نیمه ها به مزارع که از تعهدات سازمان آب منطقه ای است و می توان نقش اساسی را در جلوگیری از هدر رفت آب داشته باشد به دلیل کمبود اعتبارات، هنوز انجام نشده است.

انتهای پیام/ض