نسبت کتابفروشان و ناشران در جامعه ادبی ما معکوس است

علی اکبر اشعری، مدیر عامل باغ کتاب در خصوص وضعیت نشر کتاب در کشورمان به خبرنگار حوزه ادبیات گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛  گفت: امروزه عنوان نویسنده و نویسنده بودن برای بعضی از افراد یک مزیت است و برخی از این افراد متنی را در تعداد محدودی که وزارت فرهنگ و ارشاد برای ثبت نام یک فرد به عنوان نویسندگی مشخص کرده است چاپ و منتشر می‌کند و کاری به چگونگی و چیستی ترویج آن در سطح جامعه ندارد.

وی افزود: امروزه نگرش ما به اکثر علوم و مشاغل تخصصی شده است اما نگاهمان به مباحث فرهنگی تخصصی نبوده و در حوزه مطبوعات و کتاب صلاحیت‌های حداقلی را مورد توجه قرار می‌دهیم و کاری به میزان آشنایی افراد با مباحث مرتبط با این حوزه ها نداریم.

مدیر عامل موسسه باغ کتاب اظهار داشت: نبود نگاه تخصصی به مباحث فرهنگی مشکلات عجیبی را برای دولت ایجاد می‌کند یعنی با ازدیاد ناشران میزان خدماتی که دولت باید به آنها بدهد هم بالا می‌رود و چون منابع مالی در این زمینه محدود است قطعا خدمات شایانی هم نمی‌تواند ارائه بدهد.

اشعری با تاکید بر اینکه نسبت کتابفروشان و ناشران در کشور ما نسبت به اکثر کشورهای دنیا معکوس است، ادامه داد: ما حدود 2هزار کتابفروش و 8هزار ناشر داریم و این نسبت کاملا معکوس بوده و عرف بین‌الملل این نیست.

وی سرگرمی، پوزیشن سادگی و کم هزینه بودن ظاهری کار نشر را از دلایل روی آوردن برخی از افراد به این شغل فرهنگی دانست و تصریح کرد: تولید و نشر کتاب نقش مهمی در فرهنگ و هویت ملی ما دارد و به نظر من نهادهای مسئول باید در این مورد تجدید نظر و بازنگری داشته باشند.

مدیر عامل موسسه باغ کتاب با اشاره به تاکید مکرر معاون فرهنگی وزارت ارشاد اسلامی به بحث ممیزی کتاب و جمله‌ای با این مضمون که ممیزی یکی از مسائل حوزه نشر بوده افزود: البته طرح این مسئله از یک جهت درست است منتهی آنچه از ممیزی در ذهن ما بوده این است که کتابها خطوط قرمز نظام اعم از مسائل امنیتی اخلاقی و اعتقادی را رعایت کرده باشند و اصلا کاری به این نداریم که آیا کتاب ارزش علمی در نظر گرفته در حوزه خود را دارد یا ندارد.

اشعری گفت: اگر 100 الی 200 سال دیگر برگردند و جامعه امروز ما از نظر فرهنگی ارزیابی کنند یکی از راه‌های ارزیابی تحلیل محتوای کتابهایی است که امروز منتشر می‌شوند و اصلا خوب به نظر می‌رسد که قضاوت آنها از ما این باشد که زیر 10 درصد این کتابها ارزش خواندن دارند.

وی ادامه داد: به نظر من کتابهایی که در کشور ما منتشر می‌شوند مثل آجرهای یک بنا هستند و آجرهای پوک به سستی این بنا می‌انجامد پس باید فکری کنیم و این فکر هم نباید صرفا از جنس ممیزی باشد باید فکری جدی بوده و اساسی باشد.

مدیر عامل موسسه باغ کتاب با اشاره به برچسب ارزشگذاری حک شده بر روی بسته مواد غذایی ارائه شده به مردم و تایید درستی این کار، اظهار داشت: امروز کتاب به عنوان غذای روح انسان‌ها اهمیت خاصی پیدا کرده اما ما در حوزه فرهنگی نگاه جدی و کارآمدی به کیفیت آثار نداریم و از دلایل آن هم می‌توان به مشغول شدن مسئولان فرهنگی کشور به مسائل دست و پا افتاده‌ای همچون برگزاری نمایشگاه‌ها و چاپ کتابها اشاره کرد.

اشعری افزود: مسئولان به دلیل مشغول شدن به این مسائل فرصتی برای برنامه‌ریزی و به نظر من 90 درصد اطاق یک معاون وزیر در حوزه فرهنگ و کتاب باید صرف فکر کردن و ما بقی آن نیز صرف خروجی شود.

وی تصریح کرد: مبحث خروجی را باید برعهده بخش خصوصی بگذاریم و مسئولان نیز باید به قواعد و ضوابطی برسند که مردم بدون تحمل فشار و سختی کتاب خود چاپ کنند.

مدیر مسئول موسسه باغ کتاب با تاکید بر اینکه بار دولت باید سبک شود در قالب پیشنهادی به وزارت آموزش و پرورش گفت: در حالی که دولت هر ماه به سختی حقوق عادی معلمان را می‌دهد چرا هنوز اصرار دارید که مدارس باید به شکل دولتی اداره شوند؟

وی ادامه داد: من بارها به مسئولان گفته‌ام که اگر در بیش از 700 سال قبل خواجه رشید‌الدین فضل‌الله در منطقه ربع رشیدی یک شهرک دانشگاهی باعظمتی درست می‌کند که فقط کتابخانه بزرگ آن هزار نسخه خطی داشته و طلاب، دانشجویان و اساتید از همه خدمات برخوردار بوده‌اند باید بدانیم که کل هزینه این شهرک از طریق موقوفات پرداخت می‌شده است پس ما هم می‌توانیم بعد از 750 سال با تکیه بر روحیه خیرخواهی مردم به سمت الگوهایی برویم که در عین ارائه خدمات رایگان آموزشی به افراد کم درآمد، هزینه ارائه این خدمات به بودجه عمومی تامین شده از طریق مالیات مردم و فروش منابع مالی تحمیل نشود و البته این مسئله در حوزه فرهنگ هم مصداق پیدا می‌کند.

مدیر عامل موسسه باغ کتاب در بخش دیگری از سخنانش اظهار داشت: شاید بتوان گفت که ما هنوز خیلی روشنی از واژه پرفروش نرسیده‌ایم و این به معنای نبود تعریف استاندارد از مفهوم این واژه در جامعه ما بوده البته ممکن است که بتوانیم یک تعریف کلی غیرقابل اندازه گیری ارائه بدهیم اما چون تعریف خاصی نداریم طبیعتا هر کدام از ناشران بنا به برداشت خودشان از تعریف واژه پرفروش اقدام به اعلام آمار پرفروش‌های خود می‌کنند.

اشعری افزود: قابل توجه دیگران این بوده که چون ما سامانه رسمی و قابل اعتمادی برای مقایسه کتابها با هم نداریم نمی‌توانیم به صورت مقایسه‌ای به تشخیص کتاب‌های پرفروش از کم فروش‌ها بپردازیم و این به معنای نبود سامانه معیار درستی برای ثبت کتاب‌های پرفروش و مقایسه میزان فروش کتا‌ب‌ها با یکدیگر است.

وی تصریح کرد: ما در بیان آمار دقیق و پرفروش‌ها صرفه متکی به گزارش ناشران از آمار انتشار کتابشان هستیم.

مدیر عامل موسسه باغ کتاب ادامه داد: ما در بحث کتاب گرفتار نواقص زیادی هستیم و اگر غرض از تولید و عرضه کتاب افزایش دانش‌ عمومی و اصلاح و ارتقای فرهنگ عمومی بوده پس باید کتاب توسط  گروه مخاطبینی که به عنوان جامعه هدف تعریف می‌شوند مطالعه شود و اگر این طور نباشد و بعد اقتصادی اهمیت بیشتری پیدا کند ماجرا تغییر کرده و ما به نتیجه مطلوب نمی‌رسیم.

اشعری گفت: امروزه برای ناشران با آگاهی نسبت به کتابهای مورد استفاده در بعضی از نهادهای دولتی سعی می‌کنند که آثارشان را با توجه به ذائقه آنها منتشر کنند تا بتوانند انبوه فروشی کنند و البته این نوع کتابها لزوما به دست مخاطب اصلی نمی‌رسند و پس از دریافت ناگریز به صورت اهدایی به افراد مختلف یا کتابخانه‌ها داده می‌شوند.

وی نبود سامانه آماری دقیق هدفگذاری نکردن علمی فرهنگی عرضه کتاب در جامعه و توجه بیش از حد و خارج از چهارچوب به اقتصاد نشر را به عنوان مشکلات اصلی موجود در عرصه نشر کشورمان برشمرد و افزود: اگر اهدای کتاب متناسب با عطش مردم باشد حتما اثر خوبی دارد ولی اگر درخواست مردم ملاک نباشد و صراف با توجه به پسند یک مدیر کتابی را اهدا کنیم به هدف خود نمی‌رسیم.

مدیر عامل موسسه باغ کتاب اظهار داشت: حتی اگر یک مدیریت و حوزه فرهنگی فکر می‌کند مطالعه یک کتاب خوب است اما هنوز آن کتاب در جامعه راه پیدا نکرده و مردم تقاضایی نسبت به آن ندارند شاید لازم باشد که قبل از اهدا با استفاده از روشهای تبلیغی و ایجاد پرسش در ذهن مخاطب پذیرش لازم را در جامعه به وجود بیاورند.

اشعری ادامه داد: در واقع می‌توان گفت که اگر ما برای اهدا کتاب به تعبیری مقام معظم رهبری یک پیوست فرهنگی داشته باشیم و متناسب با ان به اجرای کارهای تبلیغاتی و مقدماتی بپردازیم خوب است.

وی تصریح کرد: اگر کتابی را که جامعه به آن شناختی ندارد و گمنام است را به کسانی که تناسبی با آن ندارند هدیه بدهیم کار درستی نیست.

مدیر عامل موسسه باغ کتاب مطالعه هدفدار کتاب‌ها و آشنایی ناشر با واقعیت خود و جامعه را از فواید انتخاب صحیح کتاب توسط مردم دانست و افزود: امروزه ناشران شناخت دقیقی از جامعه مخاطب ندارند و کتابهایی را منتشر می‌کنند که هدف‌های علمی و فرهنگی مورد نظر را دنبال نمی‌کنند.

اشعری در مورد دلایل خمیر شدن برخی از کتاب‌ها تاثیر آن بر روی وضعیت نشر کشورمان گفت: خمیر کردن کاغذ فاجعه‌ و اوج ناهنجاری مطرح در حوزه نشر بوده و البته من فکر نمی‌کم که گستره آن خیلی زیاد باشد.

وی خاطرنشان کرد: به هر حال همه ناشران رسوبی دارند و کتابهای تاریخ مصرف‌دار هم از این کتابهای رسوبی به حساب می‌آیند و به نظر من بهتر است که این کتابها را به جای خمیر کردن به کتابخانه‌های داخلی و کشورهای فارسی زبان دیگر اهدا کنند.

انتهای پیام/