معادل فارسی کلمات «جیسر»، «دِ واترینگ» و «اور هد آیریگیشن» چیست؟

به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ در گستره وسیع ادبیات فارسی، افراد زیادی دست به قلم شدند و آثار فراوانی در این زمینه خلق شد. آثاری که بر روی برخی از آن ها، تنها می‌توان نام قلم‌فرسایی نهاد و برخی از آن‌ها نیز در مرتبه عالی قرار گرفتند. راز ماندگاری برخی از آثار را می‌توان در انتخاب واژه دانست. واژه‌هایی که مفهوم و مقصود گوینده را به بهترین شکل نشان می‌دهد. این واژه‌ها هستند که وظیفه بیان مطلب را برعهده دارند. بنابراین هر واژه باید به بهترین نحو رساننده مقصود باشد.

این مسئله تنها در زمینه شعر و داستان جاری نیست، بلکه در تمام عرصه‌های نوشتاری و حتی در گفتار فرد صدق می‌کند. برای این منظور باید، واژه‌هایی با مفهوم در دایره لغات فرد وجود داشته باشد. گاه این واژه‌ها در ادبیات کشورمان وجود دارد و گاه نیز این واژه‌ها معادل‌هایی هستند که ساخته می‌شوند. تنها دلالت معنایی مبین معنای واژه لاتین نخواهد بود، بلکه رعایت بار معنایی مثبت یا منفی نیز در این امر تاثیر می‌گذارد. رعایت این مسئله در هنگام ساخت معادل می‌تواند بر غنای زبان فارسی بیفزاید و بالعکس می‌تواند از میزان این غنای زبانی بکاهد. واژه‌هایی که از غنای زبان فارسی می‌کاهد، آینده خوبی را برای ادبیات کشورمان رقم نمی‌زند.

1- «جیسر» ( geyser): معادل آن را کلمه «آبفشان» قرار داده‌اند. این کلمه در زبان لاتین به چشمه آب گرمی گفته می‌شود، که آب داغ و بخار به تناوب از آن فوران می‌کند. این معادل از ترکیب اسم و بن مضارع فعل «افشاندن» ساخته شده است. این فعل به صورت‌های مختلفی در متون قدیم از جمله حافظ دیده می‌شود: 

بیفشان زلف و صوفی را به پا بازی و رقص‌آور

که از هر رقعه دلقش هزاران زر بیفشانی

این معادل در زبان امروز به کارمی‌رود، هرچند در ظاهر امر چندان جذابیت کاربردی نداشته باشد. شاید واژه «چشمه جوشان» بهتر می‌توانست مقصود را بیان کند. یکی از راه‌های انتقال بهتر مقصود گوینده، استفاده از ظرفیت صفت و مضاف‌الیه است. مسئله‌ای که هنگام معادل‌سازی برای کلمات لاتین توجه چندانی به آن‌ها نمی‌شود.

2- «دِ واترینگ» (dewatering): معادل آن را کلمه «آبگیری لجن» وضع کرده‌اند. این کلمه در زبان لاتین به فرآیند جدا‌کردن بخشی از آب موجود در لجن گفته می‌شود. این معادل از ترکیب دو اسم و بن مضارع فعل گرفتن ساخته شده است. کاربرد کلمه «آبگیری» در معادل درست به نظر می‌رسد به دلیل آنکه به فرایند جداکردن بخشی از آب موجود در لجن اشاره می‌کند. این معادل در زبان امروز به کارمی‌رود، به دلیل آنکه سهولت تلفظ کلمه معادل برای فارسی‌زبانان بیش از کلمه لاتین است.

3- «اور هد آیریگیشن» (over head irrigation): معادل آن را کلمه «آبیاری بارانی» قرار داده‌اند. این کلمه در زبان لاتین به نوعی آبیاری گفته می‌شود که در آن آب از بالای سطح خاک به وسیله آبپاش مخصوص به صورت قطره‌های باران پاشیده می‌شود. این معادل از ترکیب دو اسم و «یاء» مصدری ساخته شده است. تک تک اجزای کلمه معادل در زبان فارسی به کارمی‌رود و همین امر سبب شده است، کلمه معادل در زبان فارسی به کار رود. هرچند مسائلی چون سهولت تلفظ کلمه و مطابقت معنایی نیز در این امر بی‌تاثیر نیست.

انتهای پیام/