"بازارچه‎های مرزی"، «افق روشن بازرگانی» در اتاق تهران- کابل

*اهمیت استان خراسان جنوبی در اقتصاد مشترک ایران و افغانستان


در این میان استان خراسان جنوبی به‎جهت دارا بودن حدود 400 کیلومتر مرز مشترک با کشور افغانستان از دیرباز به لحاظ قرار داشتن در مسیر جاده ابریشم در مبادله کالا و تجارت از اهمیت ویژه‎ای برخوردار بوده و تجار ایرانی همواره کالاهای اساسی همسایگان خود را در نوار مرزی با کشور افغانستان تأمین کرده‎اند. یکی از مهم‎ترین مزیت‎های تجاری این استان نسبت به سایر استان‎های هم‎جوار ویژگی خاص ژئوپلیتیکی و بیشترین مرز مشترک با کشور افغانستان و نیز وجود چهار بازارچه مرزی فعال و همچنین قرار گرفتن این استان در کریدور شمال به جنوب و شرق به غرب کشور می‎باشد. هم‎چنین وجود چهار بازار هدف مناسب در کشور همسایه افغانستان، این استان را از به لحاظ مقوله تجارت از اهمیت خاصی برخوردار کرده است.


*جایگاه بازارچه‎های مرزی در توسعه اشتغال و تجارت افغانستان

در سال‎های اخیر بازارچه‎های مرزی به‎عنوان یکی از اهرم‌های مهم در ایجاد اشتغال و توسعه روابط تجاری افغانستان با کشورهای هم‎جوار، همواره تأثیر قابل توجهی در فعالیت‎های اقتصادی این کشور داشته است.

اگرچه نحوه فعالیت بازارچه‎های مرزی در برهه‎هایی از زمان توأم با برخی نارسایی‎ها بوده اما در بیان جایگاه بازارچه‎ها می‎توان گفت به نوعی نمایان‎گر حضور مستقیم مردم و اقشار مرزنشین در امور اقتصادی منطقه هستند و تاکنون توانسته‎اند در تحقق اهدافی اقتصادی  هم‎چون توسعه تجارت غیرنفتی گام‎های مؤثری را بردارند و هم در ایجاد فرصت‎های شغلی در شرایطی که مشکل بیکاری از جمله دغدغه‎های بزرگ دولت است، نقش مهمی را ایفا کنند.


*مهم‎ترین بازارچه‎های مرزی ایران در مرزمشترک با افغانستان
 
بازارچه‌های مرزی که فعالیت‎های قابل‎توجهی در زمینه‎های تجاری و هم‎چنین بهبود اشتغال در مرز مشترک افغانستان با جمهوری اسلامی ایران را دارند، عبارتند از: یزدان، دوکوهانه، گلورده (میل73) و ماهیرود (میل78)

حال در ادامه به بررسی نحوه عملکرد و نیز چگونگی مبادلات تجاری در بازارچه‏‎های مرزی ذکر شده می‎پردازیم.

**بازارچه مرزی یزدان


بازارچه مرزی یزدان در فاصله 80 کیلومتری شهر حاجی‎آباد ، 164 کیلومتری شهرستان قاین و هم‎چنین270 کیلومتری مرکز استان قراردارد وفعالیت خود را از سال 1372 آغاز کرده است. نزدیکترین مناطق کشور افغانستان به این بازارچه عبارتند از روستای «کلاته نظر» در فاصله 2 کیلومتری با جمعیتی بالغ بر 5000 نفر وهم‎چنین شهرهای هرات، شیندند، انار دره و ادرسکن.
این بازارچه تا سال 1384 زیر مجموعه گمرک دوغارون بوده ، اما با توجه به تقسیم استان خراسان و الحاق شهرستان قاین به خراسان جنوبی این بازارچه از آن گمرک جدا شده و زیر نظر گمرکات خراسان جنوبی قرار گرفت.

**بازارچه مرزی دوکوهانه


این بازارچه در سال 1373 تاسیس شد و از لحاظ موقعیت جغرافیایی در فاصله 113 کیلومتری شهرستان نهبندان، وفاصله آن تا مرکز استان 305کیلومتر می‎باشد. بازارچه با دو ولایت «نیمروز» و «فراه» افغانستان مرتبط است که بیشترین ارتباط با ولایت فراه با فاصله 150 کیلومتری بازارچه می‎باشد.

رویه های گمرکی جاری شامل صادارت و واردات قطعی می باشد. اقلام عمده صادراتی این بازارچه عبارتند؛ از فرش ماشینی، سیمان، پوره گوجه فرنگی، پروفیل، آب نبات، انواع مصنوعات پلاستیکی، نخ، تشک و البسه و نیز سایر اقلام کالایی می‎باشد. هم‎چنین از اقلام وارداتی آن می‎توان به شاهدانه، چوب سریش، اسپند اشاره کرد.

**بازارچه مرزی گلورده (میل73)


بازارچه مرزی گلورده در فاصله 170 کیلومتری شهرستان بیرجند، 75 کیلومتری شهر اسدیه ودر مجاورت پاسگاه مرزی گلورده، در زمینی به مساحت 6 هکتار از سال 72 فعالیت خود را آغاز کرده است.

بازارچه مرزی گلورده در فاصله 120 کیلومتری شهر «اناردره» ، وفاصله 170 کیلومتری شمال غرب ولایت «فراه» و 170 کیلومتری جنوب غرب شهر «شیندند» افغانستان واقع است.

گفتنی است بیشترین کالاهای این بازارچه به استانهای قندهار، کابل و نیز استان‌های مرکزی افغانستان صادر می‎شود.

**بازارچه مرزی ماهیرود (میل78)


این بازارچه در فاصله 240 کیلومتری شهرستان بیرجند ودر فاصله 140 کیلومتری شهرستان سربیشه واقع گردیده است و از نظر موقعیت جغرافیایی در فاصله 150 کیلومتری ولایت «فراه» افغانستان قرار دارد وشهرهای مجاور بازارچه عبارتند از قلعه‎کاه، کین، جوین، اناردره، خاک سفید ، چین و بکوا که فاصله اولین شهر و آخرین شهرستان ولایت فراه به ترتیب 80 و 250 کیلومتر تا بازارچه می باشد. فعالیت بازارچه ماهیرود از تیرماه 88 همزمان با شروع فعالیت گمرک مرز رسمی ماهیرود آغاز گردیده و جایگزین بازارچه مرزی میل 75 در استان شده است.
 
*اهمیت بازارچه‎های مرزی در پیوندهای ایران و افغانستان


اقتصاد نواحی مرزی شاخص اصلی در برقراری ارتباط بین کشورهای همسایه و نیز امرار معاش اقشار مرزنشین است و از این طریق مردم ساکن در نواحی مرزی کشورهای همسایه می‌توانند در کنار یکدیگر از فرصت‎ها و منابع مشترک استفاده کنند.

در واقع همین امر می‎تواند منجر به ارتقای سطح روابط دوستانه و تفاهم طرفین، امنیت و رونق اقتصادی، ایجاد فرصت‌های شغلی و شکل‎گیری مزایای مبادلاتی نسبی در مناطق مرزی شود.

در حقیقت نقاط مرزی مشترک میان ایران و افغانستان و تقویت بازارچه‎های مرزی این مناطق، به‎سبب وجود طیف وسیع اشتراکات اقلیمی میان مردمان دو کشور، می‎تواند به یک کارگاه بزرگ همکاری‎های تجاری و اتاق مشترک دادو ستد کالا تبدیل شود.

مولفه‎ای که می‎تواند علاوه بر تحکیم روابط دو کشور در سطوح بالا، موجبات تامین امنیت پایدار، تثبیت و ماندگاری جمعیت نواحی مرزی و نیز ایجاد اشتغال در این مناطق را برای اقشار مرزنشین در دو کشور، به ارمغان آورد.

انتهای پیام/  
 
گزارش از: وحید امیدی‎موحد