وضعیت نابسامان تیراژ کتاب، زنگ خطری برای حوزه تفکر

به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛  آمار نشر کتاب در آذر ماه 95 و مقایسۀ آن با آذر ماه 94 براساس شاخص های اصلی و آمار تعداد پدیدآورندگان، ناشران پرکار، کتاب های دارای بیشترین شمارگان و کتاب های پرتکرار اعلام شد.

بر اساس این آمار، تعداد کل کتاب های منتشر شده در آذرماه سال جاری در مقایسه با آذر ماه سال گذشته با افزایش 19 درصدی رو به رو شده است و از 5 هزار و 956 نسخه کتاب منتشر شده در سال گذشته  به 7 هزار و 58 نسخه در سال جاری رسیده است. همچنین، قیمت متوسط کتاب در آذرماه سال جاری، نسبت به بازه زمانی مشابه در سال 94 کاهش داشته و از 17 هزار و 486 تومان به 14 هزار 908 تومان رسیده است.

در این میان، شمارگان متوسط کتاب در آذرماه سال جاری نسبت به بازه زمانی مشابه در سال 94  از 20هزار و 30 نسخه به 18 هزار و 34 نسخه رسیده‌ است.

چرا هر ساله عناوین زیاد کتاب با تیراژ کم در کشور منتشر می شود؟ مجید باشعور، مدیر مسئول نشر تایماز در این باره می گوید: مسائل بسیار زیادی در زمینه انتشار عناوین زیاد کتاب با شمارگان اندک وجود دارد. از جمله آنها می توان به قدرت خرید مردم و کیفیت پایین نوشته ها اشاره کرد. هم اکنون تعداد عناوین کتاب های منتشر شده در کشور زیاد است. در یک موضوع 200 مدل کتاب نوشته می شود اما 2 مدل آن مورد قبول است. این مسئله به همان بحث کتابسازی بازمی گردد. 

وی افزود: اتفاق دیگری در عرصه کتاب افتاده و آن این است که 10 هزار عنوان کتاب منتشر می شود اما کیفیت پایینی دارند. از طرف دیگر چهار تا کتاب خوب که در بازار نشر وجود دارد نیز فروش نمی رود. دلیل دیگر عناوین زیاد کتاب و تیراژ پایین کتاب سطح پایین مطالعه مردم است.

مدیر مسئول نشر تایماز با اشاره به وضعیت نشر کشور گفت: هم اکنون انبوه کتاب با تیراژ پایین در کشور منتشر می شود و نشر کشور از این مسئله لطمه خورده است. کتاب های بی کیفیت در کشور زیاد است و مردم رغیت نمی کنند این کتاب ها را بخوانند. به عنون مثال 500 عنوان کتاب در زمینه ریاضی منتشر می شود. اما تنها 200 عنوان آن قابل قبول است. برای اصلاح این وضعیت باید از پایه شروع کنیم و در کشور سواد آموزی شود و به هرکسی اجازه ندهیم کتاب بنویسد. افرادی برای بالا رفتن حقوقشان بدون آنکه سواد کافی داشته باشند تنها با جستجو در اینترنت اقدام به نگارش کتاب می کنند. تنها عناوین کتاب افزایش یافته و 2 هزار عنوان نسبت به سال گذشته بیشتر شده است. می توان گفت، 1900 کتاب بی کیفیت هستند و دولت نیز به این تعداد اثر بی کیفیت حقوق داده است. 

باشعور ادامه داد: دوات مجبور است به خاطر انتشار 1900 کتاب بی کیفیت حقوق بدهد. به دلیل آنکه این افراد برای افزایش حقوق کتاب نوشتند. این مسئله هم بار مالی برای دولت دارد. با ادامه این روند، هم کتاب های بی کیفیت منتشر می شود هم تیراژ کتاب را کاهش می یابد.

همچنین صفا امیری، مدیر مسئول نشر براق نیز با اشاره به جلسه خود با انجمن کودک و نوجوان درباره انتشار کتاب با عناوین زیاد و تیراژ اندک گفت: در این جلسه به دنبال آن بودیم که بتوانیم سیستم پخش را افزایش دهیم تا مردم بتوانند راحت تر با کتاب ارتباط برقرار کنند. یکی از مهمترین موضوعات این است که اکثریت جامعه ما را کارمندان و کارگران تشکیل می دهند. این افراد نمی توانند تعریفی برای خرید کتاب داشته باشند. در زمینه کمک به مدرسه و کتاب های کمک آموزشی نیز فقر شدیدی از نظر علمی وجود دارد. در صورتی که وضعیت اکثریت جامعه مان را مدنظر قرار دهیم می بینم این افراد آنقدر مانده ندارند که بتوانند کتاب تهیه کنند.

وی افزود: در صورتی که خانواده ای دو تا سه فرزند داشته باشد برای هر یک از فرزندان خود در ماه بخواهد کتاب تهیه کنند، باید حداقل 75 درصد درآمد یک ماه خود را در طول یک سال هزینه کنند. بحث دوم این است که به طور اساسی میزان تاثیرگذاری کتاب و جریان سازی آن اینقدر ضعیف است که احساس نیاز نمی شود. یک خانواده که با مطالعه باید بتواند مشکلش را حل کند به این توفیق نمی رسد. هم اکنون کتاب های آشپزی بهتر از اموزشی توسط مردم خریداری می شود، به دلیل آنکه تغییری در زندگیشان ایجاد می کند. کتاب ها از جهت محتوایی این توانایی را ندارند که تغییری را در خانواده ایجاد کنند.

مدیر مسئول نشر براق با اشاره به تاثیر شکل و شاکله کتاب در انتشار کتاب با عناوین زیاد و تیراژ کم بیان کرد: به عنوان مثال لازمه انتشار کتاب کودک این است که گاهی شبیه عروسک باشد تا جذابیت مطالعه ایجاد کند. از نظر محتوایی نیز کتاب هایی به عنوان مثال با موضوع نماز توسط پانصد ناشر چاپ می شود و هرکدام تیراژشان هزار است، درحالی که این نوع کتاب ها توسط دانش آموزان یا نوجوان هایی مطالعه می شود که اطلاع کافی درباره نماز ندارند، تعداد چنین دانش آموزانی به چند نفر می رسد؟ در مجموع شاید 400 هزار نفر به کتاب هایی با موضوع نماز نیاز دارند اما ناشران بیش از نیاز، کتاب منتشر می کنند. 

امیری ادامه داد: بدون تردید ما احتیاج به احصاء برخی آمارها داریم. به عنوان مثال نمی دانیم در رابطه با آموزش نظم در منزل یا مدرسه به کودکان چه تعداد کتاب و با چه رویکردی منتشر شده است و چنین سامانه ای در کشور وجود ندارد. باید به طور حتم چنین سامانه ای در کشور راه اندازی شود. آن موقع من به عنوان ناشر کودک و نوجوان متوجه می شوم به انتشار کتاب درباره یک کتاب نیاز داریم یا نه؟ نیاز به برخی اطلاعات در این زمینه داریم که نهاد کتابخانه های عمومی و کتابخانه ملی ایران می تواند چنین آماری را در اختیار مردم و ناشران قرار دهد و بسیار می تواند در جهت دهی کتاب های جدید تاثیر بگذارد.  



انتهای پیام/