پزشکان فریب نخورند؛
هشدار برای انتشار مقاله پزشکی در «مجله های پاکستانی»
بخشي از اعضای هیات علمی یا دانشجویان از روي نا آگاهي فريب مي خورند و بخشي ديگر براي اينكه سريع تر ارتقا يافته و يا از پايان نامه خود دفاع كنند اقدام به انتشار مقاله در مراجع نامعتبر می کنند.
به گزارش خبرنگار بهداشت و درمان باشگاه خبرنگاران، معاون تحقيقات و فناوري دانشگاه علوم پزشکی تهران انگيزه مادي را دليل پذيرش مقاله در مجله هاي نامعتبر خواند و افزود: هدف ناشران مجله هاي نامعتبر كه بعضا" به مجله هاي پاكستاني مشهورند ولي در جاهاي مختلف جهان منتشر مي شوند انتفاعي بوده و آنچه كه برايشان اهميت دارد پول است.
دكتر فتوحي با اشاره به روش هاي مجله هاي نامعتبر در جذب محققان گفت: يكي از اين شيوه ها، ارسال ايميل مبالغه آميز به محقق با اين مضمون است كه چون شما محقق برجسته اي هستيد پس مقاله خود را براي چاپ به ما بدهيد. در ابتداي كار نيز صحبتي از پرداخت هزينه به ميان نمي آيد و در هنگام پذيرش درخواست خود را مطرح مي كنند.
شگرد مجله هاي نامعتبر در پذيرش مقاله
وی مجله هاي معتبر را داراي استانداردهاي لازم خواند و افزود: در اين مجله ها فرآيند داوري توسط داوران خارج از مجله به صورت جدي و دقيق انجام و توسط ناشران معتبر منتشر مي شود در نتيجه قابل اعتماد است.
وی اظهار داشت: تاكيدي كه ما بر پايگاه هاي معتبر جهان نظير ISI و Scopus و ناظیر آن ها داريم به اين دليل است كه اين موسسات مجله را براساس شاخص ها و استانداردهاي شناخته شده ارزيابي كرده و اگر مجله اي فاقد هيات تحريريه و هيات داوري معتبر باشد اجازه ورود به بانك اطلاعاتي آنها را پيدا نمي كند.
فتوحی افزود: برخي از مجله ها ادعا مي كنند در پايگاه هاي علم سنجي معتبر مانند ISI، Scopus ايندكس مي شوند و يا به نحوي در سايت خود اين را به مخاطب القا مي كنند.
وی انتخاب عناوين فريبنده را يكي ديگر از روش هاي جذب مخاطب خواند و اظهار داشت: به عنوان مثال مجله American Journal of microbiology در امريكا منتشر نمي شود. اين مجله از باور نادرست مردم كه مجله هاي آمريكايي لزوما معتبرند سو استفاده كرده است. يا به عنوان مثال American Journal of Science عنوان مجله اي معتبر علمي است و در مقابل ناشرين سودجو از سوي ديگر با عنوان مجله Journal of American Science مخاطب را فريب مي دهند كه حتي از نحوه نامگذاري آن نيز مشخص است كه فاقد اعتبار است.
راه هاي شناسايي مجله نامعتبر
دکتر فتوحی با تاكيد بر اينكه شناخت مجله معتبر علمي جز وظايف اصلي مولف است، تصريح كرد: مجله هاي معتبر هر رشته كاملا شناخته شده است و بعيد به نظر مي رسد كه مولفان با مجله هاي معتبر رشته خود آشنا نباشند. از سوي ديگر ليست مجله هاي نامعتبر در وب سايت هاي مختلف قابل دسترسي است و تعدادي از دانشگاه ها نيز اين ليست را اعلام كرده اند كه با كمي جستجو در اينترنت مي شود اين مجله ها را شناسايي كرد.
وي افزود: تاكيد مي كنم مولفان فريب نام مجله را نخورند. لزوما هر مجله اي كه در عنوان خود كلمه American دارد مجله معتبري نيست و هر مجله پاكستاني و هندي مجله نامعتبري نيست زيرا در اين كشورها مجله هاي معتبر نيز چاپ مي شوند كه فرايند داوري و ضريب تاثير (impact factor) قابل قبولي دارند.
دكتر فتوحي با بيان اينكه اعتماد به ادعاي مجله كه در ISI نمايه مي شود كار درستي نيست افزود: سايت دانشگاه به پايگاه هاي ISI و Scopus دسترسي دارد مولفان بايستي بدون توجه به ادعاي مجله عنوان آن را در اين سايت ها جستجو كنند.
معاون تحقيقات و فناوري دانشگاه علوم پزشکی تهران با تاكيد بر اينكه به مدت زمان انتشار مجله توجه كنيد افزود: با مشاهده سايت مجله به خوبي مشخص مي شود چند وقت از انتشار آن مي گذرد طبيعي است در مورد مجله اي كه سابقه يكي دوساله دارد بايد احتياط بيشتري كرد.
دكتر فتوحي مطالعه و مشاهده موضوعات مختلف مجله را يكي ديگر از روش هاي شناسايي خواند و افزود: برخي مجله هاي نامعتبر رفتارهاي عجيب دارند به عنوان مثال تعداد مقاله هاي يك شماره آن زياد بوده و يا اينكه مقاله هاي حوزه هاي تخصصي مختلف را چاپ مي كنند. البته مشخص است كه اين مجله براي تامين اهداف مالي دست به چنين كاري مي زند.
وي افزود: بعضي از مجله هاي خارجي هستند كه بيش از 90درصد مقاله هاي آنها مربوط به ايراني هاست. اگر اين اتفاق در يك مجله ايراني بيفتد قابل درك است اما اينكه در يك مجله پاكستاني 90 درصد مقاله هاي آن ايراني باشد شك برانگيز است.
نتيجه انتشار مقاله در مجله نامعتبر
دكتر فتوحي درباره آثار انتشار مقاله در مجله نامعتبر گفت: محققان در ازاي چاپ مقاله خود انتظار دريافت تشويق مقاله دارند كه اگر مقاله آنها در مجلات نامعتبر باشد از اين مزايا برخوردار نمي شوند. همچنين مقاله آنها در هيات مميزه دانشگاه حذف شده و مانع از فرآيند ترفيع آنها مي شود و حتي مقاله هاي خوب آنها را نيز تحت الشعاع قرار مي دهد.
وي افزود: به طور كلي در حوزه دانشكده ها، هيات مميزه و كميته ترفيع دانشگاه به اين مقاله ها توجه خاص شده و از CV مولفان خارج مي گردند و امتياز مربوطه به آنها داده نمي شود./عط
دكتر فتوحي با اشاره به روش هاي مجله هاي نامعتبر در جذب محققان گفت: يكي از اين شيوه ها، ارسال ايميل مبالغه آميز به محقق با اين مضمون است كه چون شما محقق برجسته اي هستيد پس مقاله خود را براي چاپ به ما بدهيد. در ابتداي كار نيز صحبتي از پرداخت هزينه به ميان نمي آيد و در هنگام پذيرش درخواست خود را مطرح مي كنند.
شگرد مجله هاي نامعتبر در پذيرش مقاله
وی مجله هاي معتبر را داراي استانداردهاي لازم خواند و افزود: در اين مجله ها فرآيند داوري توسط داوران خارج از مجله به صورت جدي و دقيق انجام و توسط ناشران معتبر منتشر مي شود در نتيجه قابل اعتماد است.
وی اظهار داشت: تاكيدي كه ما بر پايگاه هاي معتبر جهان نظير ISI و Scopus و ناظیر آن ها داريم به اين دليل است كه اين موسسات مجله را براساس شاخص ها و استانداردهاي شناخته شده ارزيابي كرده و اگر مجله اي فاقد هيات تحريريه و هيات داوري معتبر باشد اجازه ورود به بانك اطلاعاتي آنها را پيدا نمي كند.
فتوحی افزود: برخي از مجله ها ادعا مي كنند در پايگاه هاي علم سنجي معتبر مانند ISI، Scopus ايندكس مي شوند و يا به نحوي در سايت خود اين را به مخاطب القا مي كنند.
وی انتخاب عناوين فريبنده را يكي ديگر از روش هاي جذب مخاطب خواند و اظهار داشت: به عنوان مثال مجله American Journal of microbiology در امريكا منتشر نمي شود. اين مجله از باور نادرست مردم كه مجله هاي آمريكايي لزوما معتبرند سو استفاده كرده است. يا به عنوان مثال American Journal of Science عنوان مجله اي معتبر علمي است و در مقابل ناشرين سودجو از سوي ديگر با عنوان مجله Journal of American Science مخاطب را فريب مي دهند كه حتي از نحوه نامگذاري آن نيز مشخص است كه فاقد اعتبار است.
راه هاي شناسايي مجله نامعتبر
دکتر فتوحی با تاكيد بر اينكه شناخت مجله معتبر علمي جز وظايف اصلي مولف است، تصريح كرد: مجله هاي معتبر هر رشته كاملا شناخته شده است و بعيد به نظر مي رسد كه مولفان با مجله هاي معتبر رشته خود آشنا نباشند. از سوي ديگر ليست مجله هاي نامعتبر در وب سايت هاي مختلف قابل دسترسي است و تعدادي از دانشگاه ها نيز اين ليست را اعلام كرده اند كه با كمي جستجو در اينترنت مي شود اين مجله ها را شناسايي كرد.
وي افزود: تاكيد مي كنم مولفان فريب نام مجله را نخورند. لزوما هر مجله اي كه در عنوان خود كلمه American دارد مجله معتبري نيست و هر مجله پاكستاني و هندي مجله نامعتبري نيست زيرا در اين كشورها مجله هاي معتبر نيز چاپ مي شوند كه فرايند داوري و ضريب تاثير (impact factor) قابل قبولي دارند.
دكتر فتوحي با بيان اينكه اعتماد به ادعاي مجله كه در ISI نمايه مي شود كار درستي نيست افزود: سايت دانشگاه به پايگاه هاي ISI و Scopus دسترسي دارد مولفان بايستي بدون توجه به ادعاي مجله عنوان آن را در اين سايت ها جستجو كنند.
معاون تحقيقات و فناوري دانشگاه علوم پزشکی تهران با تاكيد بر اينكه به مدت زمان انتشار مجله توجه كنيد افزود: با مشاهده سايت مجله به خوبي مشخص مي شود چند وقت از انتشار آن مي گذرد طبيعي است در مورد مجله اي كه سابقه يكي دوساله دارد بايد احتياط بيشتري كرد.
دكتر فتوحي مطالعه و مشاهده موضوعات مختلف مجله را يكي ديگر از روش هاي شناسايي خواند و افزود: برخي مجله هاي نامعتبر رفتارهاي عجيب دارند به عنوان مثال تعداد مقاله هاي يك شماره آن زياد بوده و يا اينكه مقاله هاي حوزه هاي تخصصي مختلف را چاپ مي كنند. البته مشخص است كه اين مجله براي تامين اهداف مالي دست به چنين كاري مي زند.
وي افزود: بعضي از مجله هاي خارجي هستند كه بيش از 90درصد مقاله هاي آنها مربوط به ايراني هاست. اگر اين اتفاق در يك مجله ايراني بيفتد قابل درك است اما اينكه در يك مجله پاكستاني 90 درصد مقاله هاي آن ايراني باشد شك برانگيز است.
نتيجه انتشار مقاله در مجله نامعتبر
دكتر فتوحي درباره آثار انتشار مقاله در مجله نامعتبر گفت: محققان در ازاي چاپ مقاله خود انتظار دريافت تشويق مقاله دارند كه اگر مقاله آنها در مجلات نامعتبر باشد از اين مزايا برخوردار نمي شوند. همچنين مقاله آنها در هيات مميزه دانشگاه حذف شده و مانع از فرآيند ترفيع آنها مي شود و حتي مقاله هاي خوب آنها را نيز تحت الشعاع قرار مي دهد.
وي افزود: به طور كلي در حوزه دانشكده ها، هيات مميزه و كميته ترفيع دانشگاه به اين مقاله ها توجه خاص شده و از CV مولفان خارج مي گردند و امتياز مربوطه به آنها داده نمي شود./عط
