ادعای المانیتور: ایران و روسیه در سوریه مواضع نزدیکی ندارند

به گزارش گروه بین‌الملل باشگاه خبرنگاران جوان؛ پایگاه اینترنتی المانیتور در مقاله ای به قلم صاحب صادقی نوشت: اهداف مشترک و ضروری موجب شده است ایران و روسیه در کوتاه مدت در سوریه با یکدیگر متحد شوند و این اتحاد احتمالا بر ضد نفوذ غرب در بلند مدت خواهد بود. با این حال، در زمینه برخی از جنبه های مهم درباره آینده سوریه از جمله ماهیت دولت و بازسازی ارتش این کشور، اختلافات میان تهران و مسکو ظاهر خواهد شد.

ایران و روسیه مسیری در پیش گرفته اند و وارد مرحله تازه ای از بازی ژئوپلیتیکی در سوریه شده اند. روسیه که قدرت بزرگی است همانطور که از اقداماتش در سوریه و اوکراین مشخص است، تلاش می کند نقش خود را در جهان بازتعریف کند. پس از چهل سال، مسکو به خاورمیانه بازگشته است تا ثابت کند جهان امروز متفاوت و چند قطبی است. راهبرد ایران نیز حول محور بازتعریف نقش ژئوپلیتیکی خود دور می زند.

 

در کوتاه مدت، ایران و روسیه تلاش خواهند کرد جایگاه "بشار اسد،" رئیس جمهور سوریه، را حفظ و به او کمک کنند مناطقی را که اکنون در کنترل خود دارد کنترل کند و مناطقی را که اخیرا از دست داده است باز پس بگیرد. این گمانه زنی ها نیز وجود دارد که روسیه ممکن است به دنبال آزمایش سلاح های جدید و نیروی هوایی خود در سوریه باشد. به طور کلی، هدف آشکار، تضعیف موقعیت مخالفان اسد در سوریه تا حد ممکن است و این هدف کوتاه مدت اتحاد کنونی ایران و روسیه را تضمین خواهد کرد؛ اما با وجود این اتحاد، مسکو و تهران اختلافات جدی بر سر آینده سوریه دارند.

المانیتور در ادامه مدعی شد: مسکو و دمشق متحدان قدیمی هستند. در دهه های گذشته، روسیه بزرگترین صادرکننده سلاح به سوریه بوده است و شهر بندری طرطوس سوریه مرکز اصلی لجستیکی  برای محموله های تسلیحاتی روسیه بوده است. به علاوه، بسیاری از فرماندهان و مقامات نظامی بلند پایه سوریه در روسیه آموزش دیده اند. در همین راستا، ساختار و تجهیزات نظامی سوریه به مسکو وابسته است. در نتیجه روسیه در تلاش است ارتش سوریه را به عنوان اهرم خود در این کشور احیا کند زیرا معتقد است تنها راه نفوذ در آینده سوریه از طریق بازگرداندن ارتش سوریه به شرایط پیش از وقوع جنگ داخلی در این کشور است، به عبارت دیگر احیای ارتش سکولاری که بتواند به راحتی تحت کنترل قرار بگیرد.

از طرف دیگر، ایران راهی کاملا متفاوت انتخاب کرده است. زمانی که ایران متوجه شد ارتش سوریه در آستانه سقوط است، تلاش کرد نیروهایی متشکل از داوطلبان را تشکیل بدهد. در نتیجه نیروی گسترده ای از علوی ها را تشکیل داد. آنها اکنون نیروی اصلی در سوریه هستند که با گروههای مختلفی از مخالفان مسلح می جنگد و قدرتمندتر از ارتش سوریه است. این نیروهای داوطلب که حدود دویست هزار نفر هستند به جای دولت سوریه از ایران دستور می گیرند. بر اساس گزارش ها، حدود بیست هزار شیعه از عراق، لبنان و افغانستان نیز به آنها ملحق شده اند. این نیروها احتمالا نقش مهمی در آینده سوریه ایفا خواهند کرد. به علاوه، جمهوری اسلامی امیدوار است از آنها به عنوان جایگزینی مناسب برای دولت اسد استفاده کند. این راهبرد فقط در مورد سوریه استفاده نمی شود بلکه سیاست ایران در قبال عراق، لبنان و حتی یمن نیز به همین گونه است. در عراق، شبه نظامیان شیعه تحت حمایت ایران اکنون ستون های اصلی نیروهای مسلح این کشور راتشکیل می دهند.

 

در ادامه این مقاله ادعا شده است: ایران و روسیه در جهت گیری سیاسی آینده دولت سوریه نیز اختلاف دارند. برای ایران مهم است که نظام سیاسی سوریه در آینده موضعی ضد اسرائیلی داشته باشد و همچنان پلی میان تهران و حزب الله شود. در عوض، روسیه خود را نگران این مسائل نمی کند و تلاش می کند از آن فاصله بگیرد. در واقع، اسرائیل و روسیه در چند ماه گذشته جلساتی در سطوح سیاسی و نظامی برای یافتن زمینه های مشترک در سوریه برگزار کرده اند. آنها موافقت کرده اند از رویارویی های نظامی احتمالی در آسمان سوریه پرهیز کنند و روسیه حتی خود را متعهد کرده است مانع دستیابی حزب الله به سلاح های روسی شود. این کشور همچنین متعهد شده است مانع اقدامات شبه نظامیان حامی دولت سوریه و نیروهای حزب الله بر ضد اسرائیل در بلندی های جولان شود. اسرائیل بر خلاف متحدان غربی آن، موضعی منفی در قبال حضور نظامی روسیه در سوریه اتخاذ نکرده است و این نشان می دهد که مسکو نمی خواهد نظام سیاسی آینده سوریه همچنان موضعی ضد اسرائیلی داشته باشد. 

به نظر می رسد اسرائیل و روسیه اخیرا روابط خوبی برقرار کرده اند و حتی پیمان هایی برای تجارت سلاح های پیشرفته به علاوه مبادلات نظامی دو جانبه امضا کرده اند. در واقع، با دیدی گسترده تر می توان گفت اهداف اصلی روسیه در سوریه گرفتن امتیازات بیشتر از اروپا و آمریکا در مسئله اوکراین است.

در نتیجه، احتمال مصالحه میان مسکو و واشنگتن دور از ذهن نیست و ممکن است حتی به بهای منافع ایران تمام شود. حتی احتمال دارد روسیه و آمریکا بر سر آینده سوریه با یکدیگر متحد شوند.

 

به طور کلی، اختلافات میان ایران و روسیه بر سر آینده سوریه ظاهرا کاملا جدی است؛ اما این اختلافات آشکار نیستند زیرا این دو کشور در حال حاضر تلاش می کنند به اهداف مشترک و کوتاه مدت خود دست یابند. به علاوه، نیابد این مسئله را نادیده گرفت که روسیه نگران است ایران و غرب اختلافات خود را پس از توافق هسته ای کاهش بدهند، در نتیجه مسکو تلاش می کند نشان دهد که از روابط نزدیک خود با تهران خشنود است.

در خاتمه این مقاله آمده است، روشن است که با آغاز مذاکرات در مورد انتقال قدرت در سوریه و خلع سلاح گروه های مختلف مسلح در این کشور، اختلافات میان ایران و روسیه به ناچار آشکار خواهد شد.