گسترش سرطان بی هويتی در بناهای تاريخی شهر مشهد

به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مشهد؛  صدای خنده کودکان در حال بازی وسط حیاط. سلام و صبح بخیر هایی که کوچه های تو در توی محل عادتشان شده بود.صمیمیت و عشقی که میان اهالی موج می زد و اکنون صدای سهمگین بلدزرها که کام خاطرات را تلخ می کند.ابر های آهنین درخت های سر به فلک کشیده   بتنی و این تمام چیزیست که امروز از بافت تاریخی این شهر مانده است.نشان هویتی که حال آن را فرسوده می خوانند و روز به روز طناب دارش را تنگ تر می کنند.

بست پائین خیابان و بالا خیابان، نوغان و سرشور، میدان شهدا، قلعه آبکوه و همه این محلات و کوچه پس کوچه های مشهدی که خاطرات زائران و مجاوران زیادی را رقم می زند حالا در نبرد است با مدرنیته و در این نبرد ناکام مانده است چرا که دیگر بقایی از این آثار به جای نمانده و خاطرات کهنی که زمانی هویت شهر مشهد و مردمان کوچه و بازار را رقم می‌زد روز به روز زیر پای ساختمان های بلند غربی جان می دهند.دودی که به ریه های تاریخ شهر می نشیند و موجبات سرطان بی هویتی را فراهم می سازد.

 تخریب بافت های سنتی به چه قيمت؟؟؟؟؟

ساختمان ها و بناهای قدیمی که امروز تبدیل شده اند به برج های تجاری و هتل های چندین ستاره و کوچه ها و دالان هایی که امروز جایشان را بزرگراه ها،زیر گذر ها و خیابان های عریض پر کرده اند.پیشرفت و مدرنیته خوب است،ایجاد امکانات رفاهی برای زائران حرم مطهر هم بسیار خوب است.اما به چه قیمت؟به قیمت نابودی هویت یک شهر؟آیا زائران با ورود به شهر در نگاه اول این شهر را می شناسند؟و یا لا به لای ابر ساختمان ها به دنبال حرم امام رضا(ع) می گردند؟

بافت تاریخی شهر مشهد حدود 360 هکتار وسعت دارد که با شروع اجرای طرحهای توسعه از طرف مسئولین دچار تخریب ها و ساخت و سازهای بی‌ارتباط با بافت تاریخی قرار گرفته و حدود نیمی از این بافت را تخریب کرده است.

بافت تاریخی مشهد در حال حاضر حدود۲۶۰ اثر واجد ثبت در فهرست ملی میراث فرهنگی و۴۰ خانه ثبت شده دارد که البته ۱۰ خانه ثبت شده و تعداد زیادی خانه تاریخی ثبت نشده آن تخریب شده‌اند.

 الگوی توسعه  شهر مشهد ،تجاری يا مذهبی؟ 

 الگوی توسعه  شهر مشهد یک الگوی تجاریست نه مذهبی.به عقیده  جواد عرفانیان جم، مشاور معاون مسکن وساختمان وزیر راه و شهرسازی، بیش از 70 درصد ظرفیت این بافت که درحال تبدیل شدن به هتل است، استفاده نخواهد شد؛ زیرا این منطقه ناامن شده است.

وی اظهار کرد: الگوی شهرسازی یک شهر مذهبی مشخص است، شهر مذهبی مدل شهرسازی ویژه خود را دارد، اما من اگر به عنوان معمار الگوی شهر مشهد را ببینم به نظرم الگوی شهر تجاری است نه مذهبی.

جواد خدایی معاون پژوهشی پژوهشکده ثامن اظهار کرد: 54 درصد بافت هنوز دست نخورده مانده، هرچند ممکن است بخشی از این درصد توسط شهرداری تملک شده باشد.

مهندس حمیدعرفانیان جم مشاور معاون وزیر راه و شهرسازی از جمله مشهدی های تحصیل کرده در رشته معماری معتقد است شهرهای امروزی ایران دچار بی هویتی شده است و در طرح هایی مانند نوسازی بافت اطراف حرم مطهر رضوی که تاکنون اجرا شده با نادیده گرفتن هویت مذهبی پیرامون حرم مطهر از هویت به عنوان ابزار استفاده شده است .

وی گفت: مشهد اصلی‌ترین کلانشهر جهان شیعه است که بهانه وجودی و ماندگاری آن تنها از وجود بارگاه ملکوتی امام هشتم(ع) و هویت مذهبی ناشی از آن شکل گرفته است. لذا هرگونه تغییر و تحولی به نام توسعه تنها می‌تواند با تاکید بر این هویت محقق و موفق شود. متاسفانه طرح بهسازی بافت پیرامونی حرم مطهر به علت نادیده گرفتن این اصل و استفاده ابزاری  قطعا با شکست مواجه خواهد شد.

بدون شک کم‌ رنگ شدن این هویت فرهنگی- مذهبی در زیر فشار سوداگری‌های تجاری و تناقضات اجتماعی، اقتصادی، امنیتی و فرهنگی ناشی از آن خود موجب شکست تمامی بهانه‌های تجاری و اقتصادی آن خواهد شد.

متاسفانه بافت یکپارچه پیرامونی حرم مطهر رضوی به نام توسعه چنان دچار گسستگی، دگرگونی، ساخت و سازهای نا‌‌هنجار شده که به نظر می‌رسد اندیشه‌ای سعی در کم‌رنگ کردن هویت معنوی، مذهبی، فرهنگی و تاریخی مشهد دارد. اندیشه‌ای که علی‌رغم تمام بحث‌های کارشناسی و نقدانه‌ای که در خصوص این طرح ارائه شده نه‌تنها هیچگونه توضیحی در این خصوص ارائه نداده که اصرار بر تداوم این روند نیز دارد. اندیشه‌ای که تنها مبتنی بر اعداد و ارقام بدهی‌ها و تعهدات به بارآمده ناشی از مدیریت خود تداوم این تخریب را تقاضا دارد.

اینجا ساختمان های تجاری خانه های کوچک و نقلی را بلعیده اند.ساختمان هایی که وجودشان هیچ سنخیتی با این شهر زیارتی و تاریخی ندارد.با چند دقیقه گشت و گذار لا به لای کوچه پس کوچه های این کهنسالان فراموش شده در می یابید دیگر بناهای تاریخی که حافظ فرهنگ این شهر زیارتی و تاریخی بودند، وجود ندارند و دیگر قلبشان نمی تپد و فقط امید دارند روزی فریاد های خاموششان شنیده شود تا از این دیر تر نشده است.

گزارش از هلیا جنگی

انتهای پیام/س