باشگاه خبرنگاران جوان؛ رضوان پاک منش - چالش‌های بهداشت و درمان عشایر که ریشه در ویژگی‌های جغرافیایی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی آنها داردکه نه تنها سلامت فردی و جمعی عشایر را تهدید می‌کند، بلکه موجب نابرابری‌های بهداشتی در سطح استان می‌شود.

وقتی فاصله تا بیمارستان به کیلومتر می‌رسد؛ مشکلات بهداشت عشایر لرستان

یکی از مهم‌ترین مشکلات،  دسترسی محدود به مراکز درمانی و خدمات بهداشتی است. عشایر معمولاً در مناطق دورافتاده و کوهستانی زندگی می‌کنند و فاصله زیادی تا بیمارستان‌ها و مراکز بهداشتی شهری دارند. جاده‌های ناهموار و شرایط اقلیمی سخت باعث می‌شود دسترسی به خدمات اورژانسی یا حتی مراقبت‌های معمول پزشکی دشوار باشد. این محدودیت دسترسی، به ویژه در مواقع بحران‌های سلامتی، مانند بیماری‌های حاد یا زایمان‌های پرخطر، تهدید جدی به شمار می‌رود.

راه‌اندازی خانه‌های بهداشت روستایی

امیری سرپرست دانشگاه علوم پزشکی لرستان گفت: در کنار تیم‌های سیار، ۴۸ خانه بهداشت روستایی نیز در استان زیستگاه‌های عشایری را پوشش می‌دهند و خدماتی نظیر واکسیناسیون، مراقبت‌های بهداشتی و آموزش‌های لازم را به عشایر ارائه می‌کنند.

وی افزود: در قالب اردوی جهادی، خدمات رایگان پزشکی به خانوار‌های منطقه عشایری «جوجه حیدر» بروجرد ارائه شد. این خدمات شامل ویزیت پزشک عمومی، معاینات تخصصی، توزیع دارو‌های ضروری، آموزش‌های بهداشتی و مشاوره‌های تغذیه بود.

امیری گفت:طرح آبرسانی به منطقه عشایری «جوجه حیدر» بروجرد با ۳۰ خانوار افتتاح و بهره‌برداری شد. این طرح به منظور تأمین آب شرب سالم و بهداشتی برای عشایر منطقه اجرا شده است.

از کمبود دارو تا نبود پزشک متخصص؛ بحران سلامت در مناطق عشایری

در بسیاری از مناطق عشایری،  کمبود پزشک، پرستار و سایر نیرو‌های بهداشتی متخصص مشاهده می‌شود. حتی اگر مراکز درمانی سیار برقرار باشند، نبود متخصصین زنان و زایمان، دندانپزشکی و بیماری‌های کودکان محدودیت‌های جدی ایجاد می‌کند. همچنین، نوسانات حضور نیرو‌های پزشکی در این مناطق، به دلیل شرایط سخت زندگی و کار، مشکلات پایدارسازی خدمات را تشدید می‌کند.

سطح پایین سواد سلامت و آگاهی‌های بهداشتی

سطح سواد سلامت در میان عشایر نسبت به جمعیت شهری پایین‌تر است. بسیاری از افراد از روش‌های پیشگیری از بیماری‌ها، تغذیه سالم، بهداشت فردی و واکسیناسیون آگاهی کافی ندارند. این مسئله به افزایش شیوع بیماری‌های واگیردار و مزمن کمک می‌کند و باعث می‌شود که مداخلات درمانی دیرهنگام و پرهزینه‌تر شود.

 کمبود زیرساخت‌های بهداشتی و درمانی

در برخی مناطق عشایری، حتی امکانات اولیه بهداشتی مانند آب سالم، سرویس‌های بهداشتی مناسب و دارو‌های ضروری در دسترس نیست. این کمبود زیرساخت، به ویژه در فصل‌های سرد یا خشک، مشکلاتی مانند بیماری‌های گوارشی، عفونت‌های تنفسی و سوءتغذیه را تشدید می‌کند. نبود سیستم‌های حمل و نقل مناسب نیز باعث می‌شود بیماران برای دریافت درمان، مسیر‌های طولانی و خطرناک را طی کنند.

تأثیر سبک زندگی نیمه‌سیار

زندگی عشایری به دلیل کوچ فصلی و جابجایی مداوم، باعث می‌شود ارائه خدمات بهداشتی منظم دشوار شود. واکسیناسیون کودکان، مراقبت‌های دوران بارداری و پیگیری بیماری‌های مزمن، به دلیل جابجایی مداوم خانوارها، با مشکلات جدی مواجه است. علاوه بر این، دسترسی محدود به آموزش‌های بهداشتی و اطلاعات پزشکی، باعث می‌شود برخی بیماری‌ها دیر تشخیص داده شوند.

 تأثیرات فرهنگی و سنتی

برخی از باور‌ها و سنت‌های فرهنگی نیز بر سلامت عشایر تأثیر می‌گذارد. به‌عنوان مثال، استفاده از روش‌های درمانی سنتی به جای مراجعه به مراکز پزشکی، یا محدودیت حضور زنان در مراکز درمانی، می‌تواند مراقبت‌های بهداشتی را محدود کند. بنابراین، مداخلات بهداشتی نیازمند تطبیق با فرهنگ محلی و آموزش‌های حساس به باور‌های عشایری است.

 مشکلات اقتصادی و فقر

فقر و محدودیت منابع مالی، مانع دسترسی به دارو و خدمات درمانی می‌شود. بسیاری از خانواده‌های عشایری توان پرداخت هزینه‌های درمانی را ندارند و ترجیح می‌دهند از روش‌های خانگی یا درمان‌های غیررسمی استفاده کنند. این امر می‌تواند مشکلات کوچک را به بحران‌های جدی تبدیل کند.

 چالش‌های بهداشتی و درمانی در مناطق عشایری لرستان پیچیده و چندلایه هستند و نیازمند یک رویکرد جامع است که جنبه‌های جغرافیایی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی را در نظر بگیرد. بدون این رویکرد، مشکلات بهداشتی همچنان پابرجا خواهند ماند و نابرابری‌های سلامت در این جامعه افزایش خواهد یافت.