ناشرانی که به تیراژ 50 نسخه رضایت داده‌اند/ راهکار حل مشکلات انتشار کتاب چیست؟

به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛  شمارگان واژه‌ای  فارسی است که از آن  در برابر واژهٔ «تیراژ» استفاده می‌شود.  مراد از آن تعداد نسخه‌هایی از یک مجله، کتاب، لوح فشرده (سی‌دی)، نوار کاست، روزنامه یا فیلم است که در یک بار تکثیر و منتشر می‌شود.چند سالی است که تیراژ کتاب روند افول را طی می کند و شاهد این هستیم کتاب‌هایی با تیراژ 100، 200 یا حتی 50 جلد هم در بازار نشر ایران منتشر می شوند. شاید با دیدن این ارقام متعجب شوید جای تعجب هم دارد، متاسفانه اتفاقی است که در بازار نشر ایران می افتد. دلیل این امر را از ناشران جویا شدیم ؛

محمد عزیزی،مدیر مسئول انتشارات روزگار درباره تیراژ کتاب به خبرنگار ادبیات باشگاه خبرنگاران گفت: بخشی از میزان تیراژ کتاب به نوع کتاب و نویسنده بستگی دارد. هنوز هم ممکن است رمانی از یک نویسنده مشهور با تیراژهای 1000 تا 2000 جلد منتشر شود. برای مثال به دلیل آنکه رمان های «صد سال تنهایی» اثر مارکز، «کوری» یا «بلندی های بادگیر» به اندازه کافی شهرت جهانی دارد و با تیراژ هزار جلد منتشر می شود. این مسئله بسیار معمولی است و جای تعجب ندارد. در کنار آن کتاب هایی وجود دارد که از نظر کیفی در سطح متوسطی قرار دارند یا اینکه نویسنده آن ناشناخته است. این کتاب ها با تیراژ های محدود و به صورت آزمایشی چاپ خواهند شد. اگر تیراژ کتاب های سطح متوسط به 100  تا 200 جلد  برسد، برای نویسنده آن جای خوشبختی دارد!

وی افزود: گرایش مردم به مطالعه در فضای مجازی روی تیراژ کتاب تاثیرمی گذارد. با وجود آنکه گرایش به سمت خواندن کتاب در فضای مجازی است، مردم ترجیح می دهند کتاب های اصلی را به صورت کاغذی بخوانند. خواندن رمان هایی که صفحات زیادی دارد در فضای مجازی برای فرد مشکل است؛ مگر اینکه فایل صوتی این کتاب ها شنیده شود. به هر حال مخاطب راحت تر است رمان های طولانی را بشنود تا اینکه در فضای مجازی آنها را بخواند. فضای مجازی توانسته است روی کتاب های کاغذی تاثیر بگذارد.

مدیر مسئول انتشارات روزگار با اشاره به اینکه شهرت یک کتاب باعث می شود مردم کتاب را ببینند، بیان کرد: وقتی میلیون ها نفر هر روز در فضاهای مجازی از جمله تلگرام هستند، مشاهده حتی یک لحظه کتاب در این فضا می تواند روی استقبال مردم از کتاب تاثیر بگذارد. وقتی فرد به کتابفروشی سر بزند با خودش می گوید بله فلان کتاب را در فضای مجازی دیدم؛ ممکن است کتاب خوبی باشد. بنابراین فضای مجازی می تواند روی استقبال مردم از یک کتاب حتی تیراژ آن تاثیر بگذارد. هر عاملی که باعث شود مخاطب بتواند کتاب را ببیند، باعث تاثیر مثبت روی فروش آن می شود. 

وی افزود: درست است فضای مجازی بیشتر خواننده دارد اما روی فضای کاغذی هم تاثیر گذاشته است و می گذارد. البته تنها فضای مجازی، سطح کتاب یا شهرت نویسنده در میزان  تیراژ یک کتاب تاثیر نمی گذارد بلکه در این باره عوامل دیگری هم وجود دارد.

جلال صابری نژاد، مدیر مسئول انتشارات آریترین در این باره در گفتگو با خبرنگار ادبیات باشگاه خبرنگاران بیان کرد: میزان تیراژ کتاب به موضوع آن هم بستگی دارد. شرایط اقتصادی نشر هم در این مسئله تاثیر می گذارد.اکثر مولفان می دانند اثر آن ها با استقبال زیادی مواجه نمی شود؛ به همین دلیل کتابشان را بیشتر از 20 تا 50 نسخه منتشر نمی کنند. این دسته از مولفان بیشتر کتابشان را برای روزمه کاری چاپ می کنند. الان متاسفانه تیراژ کتاب ها جعلی است؛ معمولا 50 یا 100 نسخه از یک اثر را منتشر می کنند اما در روی جلد میزان آن را 1000 نسخه می نویسند. این کار فقط یک شهرت جعلی برای ناشر ایجاد می کند.

وی افزود: ناشر به دلیل آنکه شهرت و وجهه اجتماعی اش را حفظ کند، تیراژ 1000 نسخه را روی اثرش می زند اما در واقع کتاب در 20 تا 50 نسخه منتشر شده است! بیشتر می‌خواهند بگویند در این اوضاع نابسامان نشر توانستند جایگاهشان را حفظ کنند. عرف تیراژ کتاب 100 جلد است؛ اما در واقع بسیار کمتر از آن چیزی است که فکرش را می کنید.فرد برای انتشار کتابش در 20 تا 50 نسخه هم باید به انتشاراتی مراجعه می کند. به دلیل رکود اقتصادی که در صنعت نشر وجود دارد، این مسئله به وجود آمده و روی تیراژ کتاب بسیار تاثیر گذاشته است.الان کتاب در سبد خانوار های ایرانی دیده نمی شود.

مدیر مسئول انتشارات آریترین با اشاره به سیاست گذاری غلط در حوزه کتاب تصریح کرد: متاسفانه سیاست‌گذاری مشخصی در حوزه کتاب انجام نشده است و هیچ رویه خاصی ندارد. هر ناشر سیستم خاص خود را دارد و برای جذب بازار مجبور است، جلوه خود را حفظ کند. این یک اجبار است که به بازار نشر تحمیل و رکود بازار نشر باعث ایجاد چنین مسئله ای شده است. هم اکنون تیراژ 2 هزار نسخه ای کتاب نسبت به جمعیت کشور بسیار کم است، راه برون رفت از این وضعیت این است که یک کمیسیون ویژه بررسی کتاب، اوضاع را از حالت کنونی اش در بیاورد. متاسفانه در سیاست‌گذاری فرهنگی کمتر به کتاب اهمیت می دهند و برای همین در بازار نشر رکود اقتصادی وجود دارد.

در مجموع باید گفت حال بازار نشر ایران و وضعیت تیراژ کتاب خوب نیست. تیراژهای 20 تا 50 جلد کتاب نشان می دهد، باید درباره آینده این صنعت نگران بود. نمی گوییم مردم ایران کتاب در فضای مجازی نخوانند یا کتاب های صوتی شان را دور بیندازد. یک سر وضعیت نشر ایران به استقبال بیشتر مردم از مطالعه در فضای مجازی یا استفاده از کتاب های صوتی بازمی گردد. سمت و سوی دیگر آن متوجه سیاست‌گذاران عرصه فرهنگ و هنر کشور است. یادمان نرود جامعه ای که کتاب می خواند بهتر می تواند برای مشکلاتش چاره اندیشی کند و صد البته بهتر به اهدافش می رسد.

انتهای پیام/

چه کنیم تیراژ کتاب بالا برود؟