باشگاه خبرنگاران جوان ؛ سارا بابایی- لرستان با اقلیم نیمه‌خشک و کوهستانی، شرایط ایده‌آلی برای کشت زعفران دارد. محصولی مقاوم به خشکی و کم‌آب که علاوه بر درآمد بالا، فرصت اشتغال پایدار در مناطق روستایی ایجاد می‌کند. با این حال، مشکل اصلی در مسیر توسعه اقتصادی زعفران استان، واسطه‌گری و فروش مستقیم محدود است؛ مسئله‌ای که باعث می‌شود کشاورزان از بخش عمده سود محصول محروم شوند.

نامدار صیادی، رئیس سازمان جهاد کشاورزی لرستان گفت:زعفران با نیاز آبی کم، مقاومت بالا به خشکی و ارزش اقتصادی قابل‌توجه، یکی از محصولات راهبردی استان است که توسعه آن می‌تواند زمینه‌ساز کشاورزی پایدار و اشتغال‌زایی در مناطق روستایی باشد.

صیادی افزود:کشت زعفران در شهرستان‌های الیگودرز، کوهدشت، دورود و خرم‌آباد روند افزایشی داشته و مورد استقبال کشاورزان قرار گرفته است. سن گیاه، شرایط اقلیمی، انتخاب پیاز سالم و رعایت اصول تغذیه و آبیاری از عوامل کلیدی در افزایش بهره‌وری محصول هستند.

توسعه زعفران، برخلاف بسیاری از محصولات دیگر، نیازمند مدیریت دقیق مزرعه و دانش فنی است. انتخاب پیاز سالم و رعایت شیوه‌های صحیح آبیاری و تغذیه می‌تواند عملکرد محصول را به شدت افزایش دهد. این مساله نشان می‌دهد که رشد زعفران در استان، نه تنها یک اقدام اقتصادی، بلکه یک برنامه علمی و مستند است.

 سطح کشت و میزان تولید

صیادی درباره سطح زیرکشت و میزان برداشت گفت:حدود هزار هکتار از اراضی کم‌بازده استان به کشت زعفران اختصاص یافته و تولید سالانه بین چهار تا پنج تن است.

محمد حسن کیانی‌فر، مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی لرستان، نیز افزود:سطح زیرکشت زعفران در استان بیش از ۹۰۰ هکتار است. میانگین برداشت زعفران ۳ کیلوگرم در هکتار و تعداد بهره‌برداران حدود ۱۰۰۰ نفر می‌باشد. میانگین درآمد هر هکتار بیش از ۵۰۰ میلیون تومان است.

این ارقام نشان می‌دهد که حتی با سطح زیرکشت محدود، درآمد هر هکتار زعفران بسیار بالا است و کشاورزان می‌توانند از اراضی کم‌بازده سود قابل توجهی کسب کنند. با این حال، بدون مدیریت درست بازاریابی و فروش، این درآمد بالقوه به دست کشاورزان نمی‌رسد

کیانی‌فر در ادامه توضیح داد:کمیت و کیفیت زعفران تولیدی لرستان به دلیل شرایط آب و هوایی و ارتفاعی در سطح بالایی قرار دارد و کیفیت آن به‌راحتی قابل رقابت با تولیدات سایر استان‌ها است.

کیفیت بالای زعفران لرستان فرصتی طلایی برای صادرات مستقیم و برندینگ محصول ایجاد می‌کند. اما مشکل اصلی، نبود شبکه‌های بازاریابی مستقیم و حضور پررنگ واسطه‌هاست. بدون اصلاح زنجیره فروش، کشاورزان بخش بزرگی از ارزش افزوده را از دست می‌دهند.

 چالش واسطه‌گری و صادرات

کیانی‌فر با اشاره به وضعیت فروش محصول گفت:بیش از ۹۰ درصد زعفران تولیدی استان از طریق واسطه‌ها به خارج از لرستان ارسال می‌شود و به همراه تولیدات سایر استان‌ها به خارج از کشور صادر می‌گردد.

وجود واسطه‌ها باعث می‌شود سود واقعی زعفران نصیب کشاورزان نشود و آن‌ها مجبور شوند محصول خود را با قیمت پایین‌تر به فروش برسانند. برای حل این مشکل، ایجاد تعاونی‌ها، شبکه‌های بازاریابی مستقیم، و توسعه بسته‌بندی و فرآوری داخلی ضروری است. این اقدامات نه تنها سود کشاورزان را افزایش می‌دهد، بلکه می‌تواند زعفران لرستان را به برند مستقل و شناخته‌شده‌ای در بازار جهانی تبدیل کند.

فرصت اشتغال و توسعه روستایی

برداشت زعفران در لرستان از اواخر شهریور تا اوایل آذرماه انجام می‌شود. این بازه کوتاه اما پرسود، فرصت مناسبی برای اشتغال فصلی و درآمد پایدار در روستاها فراهم می‌کند.

زعفران نه تنها محصولی با ارزش اقتصادی است، بلکه می‌تواند به ابزار توسعه پایدار روستایی تبدیل شود. اگر کشاورزان آموزش‌های فنی ببینند و زیرساخت‌های بازاریابی و فروش مستقیم فراهم شود، زنجیره ارزش کامل شکل خواهد گرفت. این امر می‌تواند مهاجرت از روستا به شهر را کاهش دهد، اقتصاد محلی را فعال کند و برای جوانان و زنان روستایی فرصت‌های شغلی ایجاد کند.

همچنین مدیریت درست منابع آبی و استفاده بهینه از اراضی کم‌بازده، نمونه‌ای موفق از کشاورزی پایدار در ایران را رقم می‌زند.

زعفران لرستان با کیفیت بالا، درآمد میلیونی و ظرفیت اشتغال‌زایی، می‌تواند به ستون اصلی اقتصاد کشاورزی استان تبدیل شود. اما تحقق این ظرفیت نیازمندکاهش واسطه‌گری و افزایش سود کشاورزان، توسعه آموزش‌های فنی و مدیریتی برای بهره‌وری بالاتر، سرمایه‌گذاری در فرآوری، بسته‌بندی و بازاریابی داخلی و صادراتی است.

اگر این اقدامات به صورت هماهنگ انجام شود، زعفران لرستان می‌تواند هم به برند معتبر ملی و بین‌المللی تبدیل شود و هم اشتغال و درآمد پایدار برای روستاها ایجاد کند.